नासाचे Europa Clipper अंतराळयान गरु ग्रहाच्या दिशेने मार्गस्थ

    

 नासाचे युरोपा क्लीपर अंतराळयान Kennedy Space Center मधील उड्डाणस्थळावरून गुरु ग्रहावर जाण्यासाठी अंतराळात उड्डाण करताना -फोटो -नासा संस्था

 नासा संस्था -15ऑक्टोबर 

नासाचे युरोपा क्लीपर अंतराळयान 14 ऑक्टोबरला दुपारी 12वाजुन 4 मिनिटाला नासाच्या फ्लोरिडा येथील Kennedy Space Center मधील 39A ह्या उड्डाण स्थळावरून Space X Falcon -9 रॉकेटच्या साहाय्याने गुरु ग्रहावर जाण्यासाठी अंतराळात झेपावले गुरु ग्रहाच्या Europa ह्या चंद्रावर शास्त्रज्ञांना बर्फाचा सागर आढळला तेव्हा पासुनच शास्त्रज्ञांना तेथे सजीवांचे अस्तित्व आहे का? किंवा पुरातन काळी होते का? हे जाणून घेण्याची ऊत्सुकता होती आता त्या बाबतीत अधिक संशोधन करण्यासाठी Europa Clipper अंतराळयान गुरु ग्रहाच्या दिशेने मार्गस्थ झाले आहे

गुरु ग्रहांच्या चंद्रावरील समुद्राच्या पाण्याच्या संशोधनासाठी नासाने राबवलेली हि पहिलीच अंतराळ मोहीम आहे हे अंतराळयान प्रदीर्घ कालावधीचा अंतराळ प्रवास करणार असून सहा वर्षांनी 2030 मध्ये गुरु ग्रहावर पोहोचेल त्या साठी युरोपा क्लीपर अंतराळयान 1.8 बिलियन मैलाचा (2.9 बिलियन k.m.)अंतराळ प्रवास करेल 2031मध्ये यान कार्यरत होईल आणि संशोधनाला सुरवात करेल युरोपा क्लीपर अंतराळयान गुरु ग्रहाभोवती अत्यंत जवळून म्हणजे 16 मैल अंतरावरून (25k.m.) 49 वेळा भ्रमण करेल आणी ह्या भ्रमणादरम्यान तेथील वातावरण आणि पाण्याच्या सागराची संशोधनात्मक माहिती गोळा करेल 

नासाने परग्रहावरील संशोधनासाठी तयार केलेले युरोपा क्लीपर हे अंतराळयान आजवरच्या अंतराळयानापेक्षा आकाराने मोठे अद्ययावत यंत्रणेने उपयुक्त आणि स्वयंचलित आहे ह्या अंतराळ यानात नऊ अत्याधुनिक सायंटिफिक उपकरणे फिक्स केली आहेत त्या मध्ये गुरूच्या युरोपा चंद्रावरील सागरावर जमलेल्या बर्फाचा थर भेदण्यासाठी ice penetrating radar यंत्रणा व अत्याधुनिक कॅमेरे ह्यांचा समावेश आहे युरोपा क्लीपर यानातील Thermal उपकरणाद्वारे समुद्रावर जमलेल्या बर्फीय भागाच्या तापमानाची नोंद करेल आणि उष्णतेमुळे वितळलेल्या बर्फ़ाचे पाणी होऊन प्रवाहित झालेला भाग शोधेल गुरु ग्रहावरील वातावरण अत्यंत विरळ आहे तेथे अत्यंत कमी प्रमाणात सूर्यप्रकाश पडतो यानाला सौरप्रणाली बसविण्यात आली असून अंतराळयानासाठी आवश्यक सौरऊर्जा निर्मिती आणि सौरऊर्जेचा पुुरेेसा साठा यानात केलेला आहे त्या मुळे आवश्यकतेनुसार अंतराळयान स्वयंचलित यंत्रणेने सौरऊर्जेचा वापर करेल

युरोपा क्लीपर अंतराळयान 49 वेळा गुरु ग्रहाभोवती परिक्रमा करेल आणि त्या दरम्यान तेथील 8000,000k.m. अंतर पार करेल ह्या यानातील अत्याधुनिक सायंटिफिक उपकरणाच्या साहाय्याने गुरु ग्रहाचा पृष्ठभाग आणि वातावरणाची माहिती गोळा केली जाईल तसेच Europa वरील गोठलेला सागर,बर्फाची खोली आणि सागराच्या तळाच्या खोलवरच्या पुरातन सजीव सृष्ठीच्या अस्तित्वाचा शोध घेईल Europa Clipper अंतराळ यान भविष्यकालीन मानवी अंतराळ मोहिमेतील अंतराळवीरांसाठी गुरु ग्रहावरील पृथ्वीसारख्या पोषक वातावरणाचा देखील शोध घेईल आणि गोळा केलेली संशोधित माहिती पृथ्वीवर पाठवेल यानातील सायंटिफिक उपकरणाद्वारे समुद्राच्या पाण्यातील घटक द्रव्ये,खारेपणा,मिठाचे प्रमाण आणि त्यातील इतर खनिज द्रव्याच्या अस्तित्वाचा शोध घेईल  तेथील भूभाग आणि इतर आवश्यक geological माहिती देखील गोळा करेल

नासा संस्थेने ह्या मोहिमेत नागरिकांसाठी त्यांची नावे युरोपा क्लीपर सोबत पाठविण्यासाठी "Message in Bottle"अभियान जाहीर केले होते त्याला हौशी नागरिकांचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद मिळाला होता ह्या यानासोबत U.S.मधील पुरस्कार प्राप्त नामांकित कवियत्री Laureate Ada Limons ह्यांची कविताही पाठवण्यात आली आहे Europa Clipper Mission वर त्यांनी हि कविता लिहिली आहे ह्या कविते सोबतच सहभागी नागरीकांची नावे देखील गुरु ग्रहावर पाठविण्यात आली आहेत एका मायक्रो चीपवर स्टेन्सीलच्या स्वरूपात अभियानातील सहभागी नागरिकांची कोरलेली नावे आणि युरोपावरील कविता यानाला जोडण्यात आली आणी यानासोबत गुरू ग्रहाच्या दिशेने मार्गस्थ झाली ह्या अभियानात सहभागी होण्यासाठी नागरिकांना आधी Laureate Ada Limion ह्या कवियित्रीची In Praise Of Mystery-A Poem for Europa हि कविता ऐकावी किंवा वाचावी लागली कवियत्री Laureate ह्यांनी जानेवारीत नासाच्या J PL Lab ला भेट दिली होती तेव्हा Europa Clipper पाहून त्या प्रेरित झाल्या तेव्हाच त्यांना हि कविता सुचली होती

युरोपा क्लीपरच्या यशस्वी उड्डाणानंतर नासाचे Administrator- Bill Nelson  ह्यांनी युरोपा क्लीपर टीम मधील सर्वांचे अभिनंदन केले ,"पृथ्वी बाहेरील ग्रहावरील गुरूच्या चंद्रावरील पाण्याच्या संशोधनासाठी निघालेल्या युरोपा क्लीपरच्या अंतराळ प्रवासाच्या शुभारंभासाठी शुभेच्छा ! नासा संस्था नेहमीच ब्रम्हांडातील अज्ञात गोष्टीच्या शोधासाठी पुढाकार घेते आणि संशोधनाला प्राधान्य देते युरोपा वरील समुद्रातील पाणी मानवासाठी पिण्यायोग्य आहे का ह्याचा शोध युरोपा क्लीपर घेईलच पण ह्या मोहिमेमुळे भविष्यात आपल्या सौरमालेतील आणि सौरमाले बाहेरील ग्रहांच्या चंद्रावरील पिण्यायोग्य पाण्याच्या अस्तित्वाचा शोधही घेता येईल !"

ह्या मोहिमेच्या यशानंतर नासाच्या Washington येथील नासा संस्थेतील Mission Directorate Nicky Fox ह्यांनी देखील प्रतिक्रया व्यक्त केली," आम्ही ह्या मोहिमेच्या यशाने आनंदित झालो आहोत आणि भविष्यकालीन संशोधित माहिती मिळवण्यासाठी उत्सुक आहोत ह्या आधी गुरु ग्रहावर गेलेल्या Juno ,Galileo आणि Voyager अंतराळ यानाद्वारे गुरु ग्रहावरील पुरातन कालीन सजीवांच्या अस्तित्वाचा शोध घेण्यात आला होता 1990 मध्ये Galileo मोहिमेत तेथील युरोपा चंद्रावर गोठलेल्या बर्फाखालील भागात महासागर असून त्यात मुबलक प्रमाणात खारे पाणी आहे आणि ते पाणी पृथ्वीवरील सर्व सागरातील पाण्याच्या प्रमाणापेक्षाही जास्त आहे अशी माहिती मिळाली होती आणि सागराच्या तळातील भागात काही Organic Compounds आणि पुरातन सजीव सृष्टीच्या अस्तित्वाला दुजोरा देणारे घटक देखील आढळले आहेत त्या मुळे प्रेरित होऊन नासा संस्थेतील शास्त्रज्ञांनी हि मोहीम राबविली आहे आणि त्याचा यशस्वी शुभारंभ झाला आहे !'

 

Space X Crew -9 चे अंतराळवीर Nick Hagueआणि Aleksandr Gorbunov स्थानकात पोहोचले

 

नासाच्या Space X Crew -9 मोहिमेतील अंतराळवीर Nick Hague आणि Aleksandr Gorbunov स्थानकात जाण्याच्या तयारीत -फोटो -नासा संस्था  

नासा संस्था - 2 ऑक्टोबर

नासाच्या Space X Crew -9 मोहिमेचे अंतराळवीर  Nick Hagueआणि रशियन अंतराळवीर Aleksandr Gorbunov रविवारी स्थानकात सुखरूप पोहोचले हे दोन्ही अंतराळवीर शनिवारी 28 सप्टेंबरला दुपारी 1.17 वाजता(EDT) Space X Crew Dragon मधून स्थानकात जाण्यासाठी अंतराळ प्रवासास निघाले आणि रविवारी संध्याकाळी 5.30वाजता स्थानकात पोहोचले पहिल्यांदाच  Cape Canaveral Florida येथील Space Launch Complex -40 ह्या उड्डाण स्थळावरून अंतराळवीरांसह Space X Crew Dragon चे उड्डाण करण्यात आले 

Star Liner यानातील बिघाडामुळे अंतराळयान स्थानकात अडकल्यामुळे ह्या अंतराळवीरांचे स्थानकात जाणे लांबले होते शिवाय Star Liner मधील अंतराळवीर येताना Space X Crew Dragon मधून पृथ्वीवर परतणार असल्यामुळे ह्या मोहिमेतील इतर दोन अंतराळवीरांचे स्थानकातील जाणे देखील रद्द करण्यात आले 

उड्डाणाआधी ह्या अंतराळवीरांचे उड्डाणपूर्व चेकअप करण्यात आले ह्या मोहिमेतील कमांडरपद अंतराळवीर Nick Hague ह्यांनी आणि Flight Engineer पद अंतराळवीर Aleksandr ह्यांनी सांभाळले हे दोन्ही अंतराळवीर अंतराळ प्रवासादरम्यान नासा संस्थेच्या संपर्कात होते रविवारी संध्याकाळी  5.30.वाजता Space X Crew Dragon स्थानकाच्या समोरील भागातील Harmony Module जवळ पोहोचले आणि संध्याकाळी 7.04.वाजता स्थानक आणि Dragon ह्यांच्यातील Hatching ,Docking प्रक्रिया पार पडली त्या आधी ह्या अंतराळवीरांनी Dragon मधील लिकेज आणि pressurization सिस्टिम चेक केली त्या नंतर ह्या दोन्ही अंतराळवीरांनी स्थानकात प्रवेश केला स्थानकात सध्या वास्तव्य करत असलेल्या अंतराळवीरांनी ह्या दोघांचे स्थानकात स्वागत केले काही वेळातच ह्या अंतराळवीरांचा Welcome Ceremony पार पडला 

 

 Space X Crew -9 चे अंतराळवीर Nick Hague आणि Aleksandr Gorbunov स्थानकातील सर्व अंतराळवीरांसोबत Welcome Ceremony दरम्यान -फोटो -नासा संस्था 

ह्या वेळी झालेल्या लाईव्ह संवादादरम्यान नासा आणि रशियन स्पेस संस्थेतर्फे ह्या अंतराळवीरांचे सुरक्षित अंतराळ प्रवास केल्या बद्दल अभिनंदन करण्यात आले आणि अंतराळस्थानकात यशस्वी प्रवेश केल्या बद्दल स्वागत करण्यात आले त्या वेळी नासा संस्थेतील मान्यवरांनी अंतराळवीर Nick ह्यांना ,"तुमच्या अंतराळातील ह्या दुसऱ्या घरी दुसऱ्यांदा  स्वागत असे म्हणत तुमचा अंतराळ प्रवास कसा झाला हे विचारले तेव्हा अंतराळवीर Nick म्हणाले ,"आमचा Freedom Space Dragon मधील प्रवास छान झाला अंतराळातील आमच्या ह्या दुसऱ्या घरी पुन्हा प्रवेश केल्यानंतर स्थानकातील अंतराळवीरांनी आनंदाने हसतमुखाने आमचे स्वागत केले ते पाहून माझा आनंद द्विगुणित झाला प्रवेशा नंतरच्या ह्या दहा मिनिटात मी खूप हसलो आणि माझ्या डोळ्यात आनंदाश्रू देखील आले ह्या मोहीम 72 मधील अंतराळवीर खूप छान आहेत आता त्यांच्या सोबतचा वास्तव्याचा आणि संशोधनाचा काळ मजेत जाईल मला इथे पुन्हा येण्याची संधी दिल्याबद्दल आभार !"

Aleksandr म्हणाले ,"मी पहिल्यांदाच स्थानकात आलो आमचा अंतराळ प्रवास थरारक होता हे अंतराळातील फिरते स्थानक त्यातील हि मोठी Lab पाहून मी आश्चर्य चकित झालो ,अमेझिंग आहे सार ! इथे पोहोचल्याचा आनंद होतोय आता इथे वास्तव्य करणार आहे संशोधनात सहभागी होणार आहे मला हि संधी दिल्याबद्दल दोन्ही संस्थेचे आभार! त्या नंतर त्यांनी रशियन भाषेतूनही संवाद साधून संस्थेचे आभार मानले !

त्या नंतर संस्थेतील मान्यवरांनी दोघांना स्थानकातील वास्तव्यासाठी शुभेच्छा दिल्या नासा संस्थेचे Administrator Bill Nelson ह्यांनी देखील ह्या अंतराळवीरांच्या स्थानकातील यशस्वी प्रवेशा बद्दल अभिनंदन केले आणि स्थानकातील वास्तव्यासाठी शुभेच्छा दिल्या त्यांनी उड्डाण स्थळावरून पहिल्या मानवासहित यशस्वी उड्डाण केल्याबद्दल टीमचेही अभिनंदन केले आहे

हे दोन्ही अंतराळवीर आता पाच महिने स्थानकात वास्तव्य करतील आणि  स्थानकातील अंतराळवीरांसोबत तेथे सुरु असलेल्या संशोधनात सहभागी होतील फेब्रुवारीत Star liner मोहिमेतील अंतराळवीरांसोबत हे अंतराळवीर   पृथ्वीवर परततील ऑक्टोबर मध्ये Space X Crew -8 मोहिमेतील चार अंतराळवीर पृथ्वीवर परततील तोवर अकरा अंतराळवीर एकत्रित स्थानकात वास्तव्य करून संशोधनात सहभागी होतील 

अंतराळवीर Nick Hague हे दुसऱ्यांदा स्थानकात वास्तव्यास गेले आहेत तर अंतराळवीर Aleksandr मात्र पहिल्यांदाच स्थानकात राहायला गेले आहेत 

नासाचे अंतराळवीर Tracy Dyson रशियन अंतराळवीर Oleg Kononenkoआणी Nikolai Chub स्थानकातून पृथ्वीवर परतले

 

 Soyuz अंतराळयान पृथ्वीवर पोहोचल्यावर कझाकस्थानातील Zhezkazgan येथे पॅराशूटच्या साहाय्याने खाली उतरताना -फोटो -नासा संस्था 

 नासा संस्था-24 सप्टेंबर

नासाची अंतराळवीर Tracy Dyson रशियन अंतराळवीर Oleg Kononenko आणी Nikolai Chub स्थानकातील वास्तव्य संपवून पृथ्वीवर परतले आहेत ह्या अंतराळवीरांसह 23 सप्टेंबरला 4.56 a.m.वाजता सोयूझ MS-25 अंतराळयान पृथ्वीवर येण्यासाठी स्थानकातून निघाले आणी 7.59a.m. वाजता पृथ्वीवर पोहोचले पृथ्वीच्या कक्षेत पोहोचल्यावर सोयूझ अंतराळयान कझाकस्थानातील Zhezkazgan येथे पॅराशूटच्या साहाय्याने खाली ऊतरले

निघण्याआधी स्थानकात ह्या अंतराळवीरांचा फेअरवेल सेरेमनी आणी कमांडर चेंज कार्यक्रम पार पडला ह्या अंतराळवीरांना निरोप देण्यासाठी स्थानकातील सर्व अंतराळवीर एकत्र जमले होते त्या वेळी नासा संस्थेशी साधलेल्या लाईव्ह संवादात ह्या अंतराळवीरांनी त्यांचे मनोगत व्यक्त केले स्थानकाचे कमांडर Oleg Kononenko ह्यांनी स्थानकाच्या कमांडर पदाची सुत्रे अंतराळवीर सुनिता विल्यम्स ह्याच्या हाती सोपवली ते म्हणाले,"माझ्या ह्या स्थानकातील दुसऱ्या घरातील मुक्काम संपवून मी माझ्या पृथ्वीवरील घरी परतत आहे माझ्या ह्या अंतराळातील घरातील अंतराळवीरांचे कुटुंब मोठे आहे स्थानकातील त्यांच्या सोबतचा वास्तव्याचा काळ आनंदात गेला त्यांच्या सोबतच्या मैत्रीपूर्ण वातावरणात संशोधन करताना मजा आली त्यांची मैत्री खास होती सुंदर होती " त्या नंतर त्यांनी सगळ्यांंचे आभार मानले आणी रशियन भाषेतही संवाद साधला

अंतराळवीर  सुनिता विल्यम्स ह्यांनी देखील कमांडरपदाची जबाबदारी स्विकारल्यावर संवाद साधला त्या म्हणाल्या,"आम्ही ईथे पुर्व नियोजीत वेळेपेक्षा जास्त दिवस वास्तव्य करणार आहोत आणी स्थानकात राहणारे  अंतराळवीरही जास्त होते तरीही ह्या मोहीम 71च्या अंतराळवीरांनी आम्हाला सामावून घेतल हे अंतराळवीर आमच्या अपेक्षेपेक्षाही जास्त समंजस आहेत आणी Oleg आम्ही तुला मिस करु ईथल्या जेवणाच्या टेबलवरच्या शंभर गोष्टी आम्हाला आठवतील Nikolai चा Precision आणि Professionalism आठवेल आणि Tracy सोबत घालवलेला वेळ मजेशीर क्षण आणि तिच Organization,Ability सारच मिस करेन मला कमांडरपद दिल्याबद्दल नासा संस्थेचे आणि तुम्हा सर्वांचे आभार तुमच्या अंतराळ प्रवासासाठी शुभेच्छा ! त्यानंतर अंतराळवीरांनी सर्वांचा निरोप घेतला आणि सोयूझ यानातून पृथ्वीवर परतण्यासाठी निघाले 

 

 Soyuz अंतराळयानातून पृथ्वीवर परतताना स्थानकातील अंतराळवीरांच्या निरोपाचा क्षण -फोटो नासा संस्था

अंतराळयान पृथ्वीच्या कक्षेत शिरून पॅराशूटच्या साहाय्याने खाली ऊतरताच नासा आणी रशियन स्पेस एजन्सीची रिकव्हरी टिम तेथे पोहोचली त्यांनी ह्या तिनही अंतराळवीरांना यानातुन बाहेर काढले आणी खुर्चीवर बसविले त्या नंतर त्यांचे प्राथमिक चेकअप केले आणी त्यांना पाणी प्यायला दिले ह्या वेळी नासा आणि रशियन स्पेस एजंन्सी मधील मान्यवर त्यांच्या स्वागताला उपिस्थत होते त्यांनी ह्या अंतराळवीरांचे पृथ्वीवर सुरक्षित पोहोचल्याबद्दल अभिनंदन केले आणि त्यांना पुष्पगुच्छ देऊन त्यांचे स्वागत केले शिवाय ह्या अंतराळवीरांना त्यांच्या नावाची डॉल भेट देण्यात आली 

  

अंतराळवीर Tracy Dyson पृथ्वीवर पोहोचल्यानंतर कझाकस्थानातील Zhezkazganयेथे स्वागताच्या क्षणी Doll सोबत -फोटो नासा संस्था

ह्या अंतराळवीरांना Recovery camp मध्ये नेण्यात आले आणि अंतिम चेकअप नंतर अंतराळवीर Tracy Dyson ह्यांना नासाच्या विमानाने Johnson Space Center येथे पोहोचविण्यात आले आणि दोन्ही अंतराळवीरांना त्यांच्या गावी पोहोचविण्यात आले 

Tracy Dyson ह्यांनी स्थानकातील 184 दिवसांच्या वास्तव्या दरम्यान मोहीम 70/71 चे Flight Engineerपद सांभाळले त्यांनी त्यांच्या तीनवेळच्या अंतराळ वास्तव्यादरम्यान स्थानकाच्या दुरुस्तीसाठी 20 तास 20 मिनिटे स्पेसवॉक केला आणि स्थानकात सुरु असलेल्या Cardiac Tissue वरील संशोधनात सहभाग नोंदवला मानवी शरीरातील अवयव आणि Tissue च्या replacement साठी आवश्यक असलेल्या  अत्याधुनिक Stem cell निर्मिती संशोधन केले शिवाय अत्याधुनिक मेडिकल उपचारासाठीच्या औषध निर्मितीसाठी Proteins Crystallization वरील संशोधनात सहभाग नोंदवला

अंतराळवीर Oleg आणि Nikolai ह्यांनी स्थानकात 374 दिवस वास्तव्य केले अंतराळवीर Oleg ह्यांच्या पाचवेळच्या अंतराळ कारकिर्दीत त्यांनी स्थानकात 1,111दिवस वास्तव्य करून जास्ती दिवस स्थानकात राहण्याचा रेकॉर्ड प्रस्थापित केला आहे अंतराळवीर Nikolai ह्यांची मात्र हि पहिलीच अंतराळवारी होती

नासाचे अंतराळवीर Don Pettit रशियन अंतराळवीर Alexy Ovchinin आणी Ivan Vagner स्थानकात पोहोचले

 

 नासाचे अंतराळवीर Don Pettit रशियन अंतराळवीर Alexey Ovchinin आणि Ivan Vagner स्थानकात पोहोचल्यानंतर एकत्रित Welcome Ceremony दरम्यान लाईव्ह संवाद साधताना -फोटो -नासा संस्था 

नासा संस्था -12 सप्टेंबर

नासाचे अंतराळवीर Don Pettit रशियन अंतराळवीर Alexey Ovchinin आणी Ivan Vagner बुधवारी स्थानकात पोहोचले हे तिनही अंतराळवीर सहा महिने स्थानकात वास्तव्य करणार आहेत

बुधवारी 11 तारखेला सोयुझ MS-26 अंतराळयान ह्या तिनही अंतराळवीरांसह स्थानकात जाण्यासाठी अंतराळात झेपावले निघण्या आधी ह्या तिन्ही अंतराळविरांचे ऊड्डाणपुर्व अंतिम चेकअप करण्यात आले त्यांचे हेल्थ चेकअप,स्पेससुट फिटिंग आणी ईतर आवश्यक चेकअप करण्यात आले हे अंतराळवीर स्थानकात जायला निघाले तेव्हा ऊड्डाणस्थळी त्यांना निरोप द्यायला त्यांचे कुटुंबीय,मित्र आणि संस्थेतील प्रमुख हजर होते

सोयुझ अंतराळयान कझाकस्थानातील बैकोनुर येथील ऊड्डाण स्थळावरुन 12.23 p.m(EDT) वाजता स्थानकात जाण्यासाठी अंतराळात झेपावले आणी तीन तासांच्या अंतराळ प्रवासानंतर 3.32p.m.वाजता स्थानका जवळ पोहोचले त्यानंतर सोयुझ अंतराळयानाने  स्थानकाभोवती दोन फेऱ्या मारल्या

सोयुझ अंतराळयान स्थानकाच्या रशियन सेगमेंट मधील  Rassvet Module जवळ पोहोचल्यावर स्वयंचलित यंत्रणेने सोयुझ यान आणी स्थानक ह्यांच्यातील Hatching, Docking प्रक्रिया पार पडली आणी 5.50p.m.ला स्थानकाचे दार ऊघडताच तिनही अंतराळवीरांनी स्थानकात प्रवेश केला स्थानकात सद्या रहात असलेल्या अंतराळवीरांनी ह्या अंतराळवीरांचे स्वागत केले 

त्यानंतर काही वेळातच ह्या अंतराळविरांचा Welcome Ceremony पार पडला तेव्हा स्थानकातील सर्व अंतराळवीर एकत्र जमले होते रशियातील Mascow M.C.C येथील प्रमुखांनी आणि नासाच्या Huston तेथील संस्था प्रमुखांनी त्यांच्याशी लाईव्ह संवाद साधला ,"Space Flight Control Team च्या वतीने देखील तुम्ही स्थानकात सुरक्षित पोहोचल्याबद्दल अभिनंदन! आता स्थानकात अंतराळवीरांची संख्या खूप झाली आहे आणि तुम्हाला एकत्रित वास्तव्य करून संशोधन करावयाचे आहे काही दिवसात Space X Crew Dragon मोहिमेतील आणखी अंतराळवीर स्थानकात पोहोचतील ह्या साठी धैर्याची गरज आहे आम्हाला आशा आहे कि,तुम्ही हे कार्य यशस्वी करून सहा महिन्यांनी सुरक्षित पुन्हा पृथ्वीवर परत याल तुम्हाला स्थानकातील वास्तव्यासाठी शुभेच्छा !" त्या वेळी अंतराळवीर Don आणि Ovchinin ह्यांना तुम्ही इथे पोहोचल्यावर तुमच्या भावना काय आहेत असे विचारले तेव्हा त्यांनी आभार मानत आम्ही पुन्हा आमच्या ह्या दुसऱ्या घरी राहायला आलो आहोत आणि आम्हाला इथे राहायला आवडत हे घर सुंदर आहे!अद्भुत आहे! आणि आमची खूप दिवसांची इच्छा होती कि इथे खूप अंतराळवीरांसोबत वास्तव्य कराव आता आमची ती इच्छा पूर्ण होणार आहे म्हणून आम्ही आनंदित आहोत अशी प्रतिक्रिया व्यक्त केली 

आता स्थानकातील अंतराळवीरांची संख्या बारा झाली असुन हे अंतराळवीर नासाच्या मोहीम 71/72 मध्ये सहभागी होऊन तेथे सुरू असलेल्या संशोधनात सहभागी होतील आणी सहा महिन्याच्या वास्तव्यानंतर पृथ्वीवर परततील

अंतराळवीर Don Pettit आणी अंतराळवीर Alexey Ovchinin हे चवथ्यांंदा स्थानकात रहायला गेले असुन त्यांंची हि चवथी अंतराळवारी आहे आणी अंतराळवीर Ivan Vagner दुसऱ्यांंदा स्थानकात रहायला गेले असुन त्यांची हि दुसरी अंतराळवारी आहे

Boeing Star Liner अंतराळयान अंतराळवीरांविना स्वयंचलित यंत्रणेने स्थानकातून पृथ्वीवर सुरक्षित परतले

 

 

Boeing Star Liner अंतराळयान White Sand Space Harbor-New Mexico येथे पॅराशूटच्या साहाय्याने खाली उतरताना -फोटो नासा संस्था

 नासा संस्था -7 सप्टेंबर 

नासा आणि बोईंग कंपनीच्या Boeing Star Liner अंतराळयानाच्या Flight Test साठी नासाचे अंतराळवीर Sunita  Williams आणि Butch Wilmore जून मध्ये अंतराळस्थानकात राहायला गेले होते पण स्थानकात पोहोचल्यानंतर Star Liner अंतराळयानातील थ्रस्टर्समधून हेलियम वायू लीक होत असल्याने त्यांचे पृथ्वीवर परतणे लांबले होते 

अखेर Boeing Star Liner अंतराळयान स्वयंचलित यंत्रणेने सहा सप्टेंबरला पृथ्वीवर परतले New Mexico येथील White Sand Space Harbor येथे रात्री 10 वाजता (स्थानिक वेळ ) Star Liner अंतराळयान पॅराशूटच्या साहाय्याने सुरक्षितपणे खाली उतरले गेल्या तीन महिन्यांपासून हे अंतराळयान स्थानकात अडकले होते दोनवेळा Star Liner मानव विरहित स्थानकात पोहोचले होते त्या नंतर 5 जूनला तिसऱ्या Flight Test अंतर्गत Star Liner अंतराळवीरांना घेऊन स्थानकात पोहोचले होते

जून मध्ये जेव्हा Star Liner अंतराळयान स्थानकात पोहोचले तेव्हा Boeing आणि नासा संस्थेतील टीम प्रमुखांना यानातील थ्रस्टर्स मधून लिकेज होत असल्याचे लक्षात आले होते तेव्हा पासूनच टीम मधील इंजिनीअर्स थ्रस्टर्स दुरुस्तीसाठी सतत प्रयत्न करत होते आणि अंतराळवीरांच्या पृथ्वीवर परतण्यासाठी आणि यानाच्या दुरुस्तीसाठी वेगवेगळे उपाय शोधत होते अंतराळवीर Sunita Williams आणि Butch Wilmore देखील संस्थेतील टीमच्या नियमित मार्गदर्शनात स्थानकातुन थ्रस्टर्स दुरुस्तीसाठी प्रयत्न करत होते अखेर त्यांच्या प्रयत्नाला यश आले पण ह्या दोन्ही अंतराळवीरांच्या सुरक्षिततेसाठी Star Liner अंतराळयान ह्या दोधांशिवाय रिकामेच पृथ्वीवर परतले आहे

Star Liner अंतराळयान पृथ्वीवर सुरक्षित परतल्यावर नासा आणि Boeing co. मधील ह्या मोहिमेतील प्रमुखांना आनंद झाला  नासाच्या वॉशिंग्टन येथील  Associate Administrator (Space Operation mission) Ken Bowersox म्हणतात ,"आमच्या टीममधील सर्वांचा मला अभिमान वाटतो त्यांनी संपूर्ण Flight Test दरम्यान आणि आता अत्यंत कठीण परिस्थितीत अंतराळयान सुरक्षित पृथ्वीवर परत आणण्याची मोलाची कामगिरी यशस्वी केली आहे हे त्यांचे असामान्य कर्तृत्व कौतुकास्पद आहे जरी हे अंतराळयान अंतराळवीरांसह न येता रिकामेच परतले असले तरीही त्यांनी हि धोकादायक जबाबदारी कुशलतेने पार पाडली आहे अखेर अंतराळयान सुरक्षित पृथ्वीवर आणण्यात ते यशस्वी ठरले त्या मुळे भविष्यकालीन व्यावसायिक अंतराळ मोहिमेतील अंतराळवीरांच्या नियमित  प्रवासासाठी ह्या यानाला अंतिम मान्यता देण्यासाठी नासा संस्था प्रयत्न करेल!" 

अंतराळयान सुरक्षित पृथ्वीवर परतल्यावर नासाचे मॅनेजर Steve Stich -(Commercial Crew Program) ह्यांनी देखील प्रतिक्रिया व्यक्त केली ते म्हणाले," नासाच्या व्यावसायिक अंतराळ मोहिमेअंतर्गत अंतराळविरांना स्थानकात नेण्या आणण्यासाठी अंतराळयानाच्या Flight Test ची गरज असते त्या नंतरच अंतराळयानाच्या नियमित वापराला अंतिम परवानगी दिली जाते आता Star Liner स्थानकातून स्वयंचलित यंत्रणेने सुरक्षित अंतराळ प्रवास करून  पृथ्वीवर परतले आहे त्यामुळे आम्ही आनंदित झालो आहोत !'

आता नासा संस्थेतील तज्ञ ह्या अंतराळ यानाच्या Launching पासून परत पृथ्वीवरच्या Landing पर्यंतच्या अंतराळ प्रवासाच्या Dataचे निरीक्षण करतील आणी ह्या यानाची कार्यक्षमता चेक करतील त्या नंतर नासा संस्था Boeing Star Liner च्या अंतराळवीरांसह नियमित अंतराळ प्रवासाला अंतिम मान्यता देईल !" तोवर नासाच्या Florida येथील Kennedy Space Center मध्ये Boeing Star Linerतज्ज्ञांच्या देखरेखीत ठेवण्यात येईल 

अंतराळवीर Sunita Williams आणि Butch Wilmore अंतराळ मोहीम 71-72च्या अंतराळवीरांसोबत फेब्रुवारी 2025 पर्यंत स्थानकात वास्तव्य करतील आणि स्थानकात सुरु असलेल्या संशोधनात सहभागी होतील आणि Space X Crew -9 मोहिमेतील Crew Dragon मधून पृथ्वीवर परततील

Blue Origin च्या NS-26 मोहिमेतील अंतराळप्रवासी अंतराळ पर्यटन करून परतले

 

 Blue Origin NS -26 मोहिमेतील अंतराळ पर्यटक -फोटो -Blue Origin

Blue Origin -30 ऑगस्ट

Blue origin च्या NS-26 मोहिमेतील सहा अंतराळप्रवासी 29 ऑगस्टला अंतराळ पर्यटन करून परतले ह्या मोहिमेत Nicolina Elrick,Rob Ferl,Eugene Grin,Dr.Eiman Jahangir,Karsen kitchen आणी Ephraim Robin हे सहा नागरिक सहभागी झाले होते Karsen सगळ्यात लहान आहे त्या मुळे आता कमी वयात अंतराळ पर्यटन करणारी तरुणी म्हणून तिची विक्रमी नोंद झाली आहे

हे सहाही अंतराळ प्रवासी 29 ऑगस्टला सकाळी 8.07 मिनिटाला Blue Origin च्या New Shepard अंतराळ यानातुन अंतराळ पर्यटनासाठी निघाले आणी 8.19 मिनिटात अंतराळ पर्यटनाचा अनुभव घेऊन पृथ्वीवर परतले  New Texas येथील Blue Origin च्या उड्डाण स्थळावरून ह्या सहा अंतराळ प्रवाशांसह New Shepard अंतराळयान रॉकेटच्या साहाय्याने अंतराळात जाण्यासाठी आकाशात झेपावले आणी अत्यंत वेगाने काही वेळातच अंतराळातील 62 मैल (100k.m.) अंतरावरील पृथ्वी आणी अंतराळ ह्या मधील सिमारेषे जवळ (कर्मन )पोहोचले आणि अंतराळ यान काही सेकंदात कर्मन रेषा पार करून अंतराळात प्रवेशले 

ह्या सहाही प्रवाशांनी अंतराळ पर्यटनातील ह्या अंतराळ प्रवासाचा आनंद लुटला त्यांनी New Shepard अंतराळ यानाच्या खिडकीतून खाली पृथ्वीवर पहाण्याचा आनंद घेतला आणी यान अंतराळात प्रवेशताच यानातील मोकळ्या जागेत वजन रहित अवस्थेत तरंगण्याचा आनंद लुटला 

 

 Blue Origin च्या अंतराळ पर्यटकांसाठी तयार करण्यात आलेला NS-26 Patch - फोटो -Blue Origin

संशोधक Rob ferl ह्यांना नासाच्या केनेडी स्पेस सेंटर मधून Arabidopsis Thaliana ह्या झाडाचे रोप संशोधनासाठी देण्यात आले होते हे रोप Ferl  ह्यांनी KFT Fixation tube मध्ये ठेऊन सोबत नेले आणी प्रवासा दरम्यान ह्या रोपाच्या जिन्समधील बदलांचे निरीक्षण नोंदवले त्याच वेळी पृथ्वीवर नासा संस्थेतील शास्त्रज्ञ Anna Lisa ह्या देखील ह्या संशोधनात सहभागी झाल्या आणि त्यांनी अंतराळ प्रवासा दरम्यान Ferl ह्यांच्या Activities वर आणी KFT वर नियंत्रण ठेऊन चार वेळा रोपाला सक्रीय केले Ferl ह्यांनी ह्या आठ ट्यूब्स त्यांच्या कमरेवरील पट्ट्याला बांधल्या होत्या पृथ्वीवरून अंतराळातील ऊड्डाणापासुन अंतराळ प्रवासातील चार टप्प्यात ह्या रोपामध्ये होणाऱ्या बदलांचे निरीक्षण त्यांनी नोंदवले ह्या रोपांमधील जीन्सवर अंतराळातील वातावरणात  काय बदल होतो झीरो ग्रव्हिटिला रोप कसे प्रतिसाद देते ह्यावर ते संशोधन करत आहेत परतल्यावर त्यांनी प्रतिक्रिया व्यक्त केली तेव्हा ,"हा प्रवास माझ्यासाठी आनंददायी होता अंतराळप्रवासा दरम्यान संशोधन करण्याची अशी संधी मला ह्या आधी मिळाली नव्हती हा अनुभव माझ्यासाठी अमूल्य होता मी कित्येक तास,आठवडे महिने सतत ह्या साठी व्यतीत केले होते अखेर माझ्या अपेक्षे प्रमाणे त्यात यश मिळाले ह्या पेक्षा सुंदर अनुभव दुसरा कुठला असु शकतो!" आता नासाचे शास्त्रज्ञ ह्या बदलांचे निरीक्षण नोंदवुन त्यावर सखोल संशोधन करतील

हे सर्व पर्यटक अंतराळ प्रवास करून New Shepard अंतराळयानातून West Texas येथील वाळवंटात पॅराशूटच्या साहाय्याने खाली उतरले तेव्हा त्यांचे नातेवाईक मित्र त्यांना भेटण्यासाठी तेथे हजर होते सारेच जण अंतराळ प्रवासा नतंर आनंदित झाले होते Nicolina सर्वात आधी अंतराळयाना बाहेर आल्या आणि त्यांनी मी अंतराळात जाऊन आले असे म्हणत आनंदाने हात उंचावला त्या नंतर एकामागून एक अंतराळ पर्यटक बाहेर आले आणि साऱ्यांनीच आम्ही अंतराळात खरेच जाऊन आलो आमचा प्रवास आनंददायी आणि अविस्मरणीय होता अशी प्रतिक्रिया व्यक्त केली karsen हिला भेटायला आलेल्या तिच्या वडिलांनी मला माझ्या मुलीचा अभिमान वाटतोय अंतराळ प्रवास करण्याचे तीचे स्वप्न पुर्ण झाले अशी प्रतिक्रया व्यक्त केली 

त्या नंतर ह्या सर्व अंतराळ पर्यटकांना त्यांच्या साठी खास तयार करण्यात आलेला NS -26 Patch देण्यात आला आणि ते आता अंतराळवीर पर्यटक झाल्याचे जाहीर करण्यात आले

New Shepherd अंतराळयानाने आजवर सातवेळा सामान्य नागरिकांना अंतराळ पर्यटन घडवले असुन आता आठव्यांदा ह्या सहा नागरिकांना अंतराळ पर्यटन घडवले आहे आजवर 43 नागरिकांनी Blue Origin च्या New Shepard अंतराळयानातून अंतराळ प्रवासाचा आणि अंतराळ  पर्यटनाचा आनंद घेतला आहे New Shepard अंतराळ यानाची हि 26 वी यशस्वी अंतराळ मोहीम आहे 

 

Boeing Star liner अंतराळयान अंतराळवीरांविना पृथ्वीवर परतणार

 

नासाच्या Houston येथील Johnson Space Center मध्ये नासाचे Administrator Bill Nelson आणि Boeing  संस्थेतील प्रमुख Boeing Star Liner यानाच्या पृथ्वीवर परतण्यासाठी घेतलेल्या मीटिंग दरम्यान -फोटो -नासा संस्था

नासा संस्था - 25 ऑगस्ट

नासाचे अंतराळवीर Sunita Williams आणि Butch Wilmore जून महिन्यात Boeing Star Liner अंतराळयानाच्या Flight Test अंतर्गत एक आठवड्याच्या वास्तव्यासाठी स्थानकात गेले होते पण स्थानकात पोहोचल्यानंतर त्यांच्या यानातील थ्रस्टर्स मधून हेलियम लीक होत असल्याचे त्यांच्या लक्षात आल्यामुळे त्यांचे पृथ्वीवर परतणे लांबले आता हे दोन्हीही अंतराळवीर फेब्रुवारी पर्यंत स्थानकात वास्तव्य करणार असून Boeing Star Liner अंतराळयान रिकामेच पृथ्वीवर परतणार आहे नासा आणि Boeing star Liner संस्थेतील प्रमुखांनी शनिवारी घेतलेल्या मिटिंग नंतर अंतराळवीरांच्या सुरक्षिततेसाठी हा निर्णय घेतला आहे सध्या हे दोन्ही अंतराळवीर नासाच्या मोहीम 71-72 च्या अंतराळवीरांसोबत स्थानकात सुरु असलेल्या संशोधनात सहभागी झाले आहेत शिवाय ह्या वास्तव्यादरम्यान Boeing Star Liner यानातील System Testing आणि Data Analysisची माहिती गोळा करीत आहेत 

नासाचे Administrator Bill Nelson म्हणतात,आम्ही अंतराळवीर Sunita Williams आणि Butch Wilmore ह्यांना सुरक्षिततेला महत्व देत  त्यांना Star liner अंतराळयानातून पृथ्वीवर परत न आणण्याचा निर्णय घेतला आहे अंतराळ प्रवास आता नियमित आणि सुरक्षित झाला असला तरीही नव्या अंतराळ यानातून अंतराळ प्रवास करणे रिस्की असते कारण Test  Flight नियमित नसते आणि सुरक्षितही नसते मी नासा आणि Boeing संस्थेतील टीमचा आभारी आहे त्यांनी उत्तम काम केले आहे सप्टेंबर महिन्यात Star Liner अंतराळयानाला पृथ्वीवर रिकामेच परत आणण्यात येईल

जूनमध्ये जेव्हा हे अंतराळयान स्थानकात पोहोचले तेव्हा Boeing आणि नासा संस्थेतील टीम प्रमुखांना यानातील थ्रस्टर्स मधून लिकेज होत असल्याचे लक्षात आले होते तेव्हा पासूनच टीम मधील इंजिनीअर्स थ्रस्टर्स दुरुस्तीसाठी सतत प्रयत्न करत आहेत आणि अंतराळवीरांच्या पृथ्वीवर परतण्यासाठी आणि यानाच्या दुरुस्तीसाठी वेगवेगळे उपाय शोधत आहेत  अंतराळवीर Sunita Williams आणि Butch Wilmore दोघेही संस्थेतील टीमच्या नियमित मार्गदर्शनात स्थानकातुन थ्रस्टर्स दुरुस्तीसाठी प्रयत्न करत आहेत 

अशा परिस्थितीत Star liner अंतराळयानातून अंतराळवीरांना पृथ्वीवर आणणे त्यांच्या सुरक्षेच्या दृष्टीने धोकादायक आहे त्या मुळे हा निर्णय घेण्यात आला असे नासाच्या Space Flight Operation मोहिमेचे Associate Administrator Ken Bowersox म्हणतात,हा निर्णय घेणे आमच्यासाठी सोपे नव्हते पण आम्ही सखोल चर्चेअंती हा निर्णय घेतला आम्ही नेहमीच अंतराळवीरांच्या सुरक्षिततेला महत्व देतो Boeing Star Linerअंतराळयान अद्ययावत यंत्रणेने युक्त आणि स्वयंचलित आहे त्यामुळे स्थानकातून पृथ्वीवर रिकामे परत आणताना काही समस्या येणार नाही Boeing Star Liner अंतराळ यानाच्या अंतराळ प्रवासा दरम्यान आणि स्थानकात पोहोचल्यावर ह्या दोन्ही अंतराळवीरांनी महत्वपूर्ण माहीती गोळा केली आहे शिवाय ह्या यानाने स्थानकात स्वयंचलित यंत्रणेने Hatching आणि Docking प्रक्रिया यशस्वी केल्या मुळे यानाची कार्यक्षमता समजली आहे आता पृथ्वीवर परतताना देखील अंतराळयान स्वयंचलित यंत्रणेने स्थानकाबाहेर पडेल पृथ्वीवर परतताना अंतराळ प्रवासादरम्यान आम्ही आणखी माहिती मिळवू  या आधी दोनवेळा Star liner अंतराळयान स्थानकात जाऊन आले आहे त्या नंतरच Star Liner अंतराळयान अंतराळवीरांना घेऊन स्थानकात पोहोचले होते पण अचानक थ्रस्टर्स मधून लीकेजची समस्या उद्भवली ह्या Flight test आधी ऐनवेळी उद्भवलेल्या समस्येवर मात करूनच अंतराळयान स्थानकात पोहोचले होते

येत्या काही आठवड्यात दोन्ही संस्थेतील तज्ञ ह्या अंतराळवीरांच्या पृथ्वीवर परतण्यावर चर्चा करतील हे दोन्ही अंतराळवीर Space X Crew Dragon मधून इतर दोन अंतराळवीरांसोबत पृथ्वीवर परततील त्या साठी Dragon मध्ये त्यांच्या बसण्यासाठीच्या सिट्सची आणि स्पेससूटसची व्यवस्था करण्यात येईल