नासाचे रेकॉर्ड ब्रेकर अंतराळवीर Frank Rubio रशियन अंतराळवीर Sergey Prokopyev आणी Dimitri Petelin पृथ्वीवर परतले

नासाचे अंतराळवीर Frank Rubio कझाकस्थानातील Zhezkazgan येथील भूमीवर परतल्यानंतर - फोटो नासा संस्था

 

नासा संस्था -27 सप्टेंबर 

नासाचे अंतराळवीर Frank Rubio आणी रशियन अंतराळवीर Sergey Prokopyev आणी Dimitri Petelin स्थानकात वर्षभरापेक्षाही जास्त काळ वास्तव्य करून पृथ्वीवर परतले आहेत हे अंतराळवीर सोयुझ MS-23 ह्या अंतराळयानातुन बुधवारी 3.54a.m.ला पृथ्वीवर येण्यासाठी निघाले आणी 7.17a.m.ला पृथ्वीवर पोहोचले कझाकस्थानातील Zhezkazgan येथे त्यांचे सोयुझ यान पोहोचले तेव्हा हे तिघेही पॅराशुटच्या सहाय्याने खाली ऊतरले नासाच्या अंतराळ मोहीम 68-69 अंतर्गत 21 सप्टेंबर 2022 मध्ये सोयुझ MS-22 ह्या अंतराळ यानातुन हे अंतराळवीर स्थानकात सहा महिन्यांच्या वास्तव्यासाठी गेले होते पण त्यांच्या यानात ऐनवेळी बिघाड झाल्याने त्यांचा स्थानकातील मुक्काम वाढला त्यानंतर सोयुझ MS-22 यान पृथ्वीवर रिकामेच परतले होते ह्या अंतराळवीरांना आणण्यासाठी सोयुझ MS-23 हे अंतराळयान फेब्रुवारी 2023 मध्ये स्थानकात पाठविण्यात आले 

पण ह्या अंतराळवीरांनी ह्या संधीचा ऊपयोग करत स्थानकात सलग जास्त दिवस रहाण्याचा विक्रम केला नासाचे अंतराळवीर Frank Rubio ह्यांनी स्थानकातील पहिल्याच अंतराळवारीत सलग 371 दिवस वास्तव्य करून विक्रम नोंदवला ह्या आधी नासाच्या Mark Vande Hai ह्यांनी स्थानकात सलग 355 दिवस वास्तव्य करून विक्रम नोंदविला होता रशियन अंतराळवीर Sergey आणी Dimitri ह्यांनी देखील स्थानकात 370 दिवस 21तास आणी 22 मिनिटे वास्तव्य केले हे तिघेही प्रथमच स्थानकात रहायला गेले होते 

स्थानकातील वास्तव्या दरम्यान ह्या तिघांनी स्थानकातील संशोधनात सहभाग नोंदवला अंतराळवीर Frank Rubio ह्यांनी स्थानकात जास्त दिवस राहिल्यास मानवी आरोग्यावर काय परिणाम होतात तेथील झीरो ग्रव्हिटितील वातावरणाला शरीर कसा प्रतिसाद देते ह्या विषयीच्या मानवी संशोधनात सहभागी होण्याचा निर्णय घेतला आणि वास्तव्या दरम्यान त्यांच्या शारीरिक बदलांचे नमुने घेतले ह्या मानवी संशोधनाचा उपयोग भविष्यकालीन आर्टेमिस मोहिमेतील अंतराळवीरांना आणि मंगळ मोहिमेतील दूरवरच्या मोहमेतील अंतराळवीरांच्या निवासासाठी होणार आहे शीवाय त्यांनी स्थानकात सुरु असलेल्या सायंटिफिक प्रयोगात सहभाग नोंदवला त्यांनी स्थानकातील व्हेजी प्रोजेक्ट अंतर्गत सुरु असलेल्या Plant Research आणी Physical Science Studies मध्ये सखोल संशोधन केले 

स्थानकातून निघण्याआधी स्थानकात ह्या अंतराळवीरांचा Farewell ceremony आणि Change Of Command Ceremony पार पडला ह्या वेळी नासा संस्थेने लाईव्ह संपर्क साधून ह्या अंतराळवीरांशी संवाद साधला अंतराळवीर Sergey Prokopyev ह्यांनी कमांडरपदाची सूत्रे अंतराळवीर Andreas Mogensen ह्यांच्याकडे सोपवली त्यांनी नासा संस्था आणि अंतराळवीरांचे आभार मानले भविष्यात संधी मिळाली तर मला इथे पुन्हा यायला आवडेल तुम्हा सर्वांसोबत काम करताना राहताना मजा आली तो काळ ग्रेट होता त्या बद्दल नासा संस्थेचे आभार त्यांच्या मुळेच हि संधी मिळाली त्यांनी वेळोवेळी कठीण प्रसंगी आम्हाला मार्गदर्शन केले 

Andreas Mogensen ह्यांनी मोहीम 70 चे कमांडर पद स्वीकारत अंतराळवीर Sergey ह्यांचे आभार मानले "तुमच्याकडून कमांडरपद घेताना स्थानकाची जबाबदारी स्वीकारणे हा माझा बहुमान आहे मला अभिमान वाटतोय तुम्ही तिघांनी खूप काळ इथे व्यतीत केला आहे त्या काळात ओढवलेल्या कठीन प्रसंगावर मात करून शांततेने धीराने परिस्थीती हाताळलीत तुमच धैर्य आणी Professionalism आम्हाला मार्गदर्शक ठरेल तुम्ही खूप ग्रेसफुली हि परस्थिती हाताळली तुम्ही सहा महिन्यांनी परतणार म्हणून तुमचे कुटुंबीय आनंदात असताना अचानक तुमचा मुक्काम आणखी सहा महिने वाढल्याचे कळताच त्यांची मनःस्थिती कशी झाली असेल ह्याची कल्पना येते पण त्यांनी देखील संयमाने हि परिस्थिती हाताळली तुमचे हे कौश्यल्य वाखाणण्याजोगे आहे त्याही परिस्थितीत तुम्ही स्थानकाची जबाबदारी उत्तम पार पाडली ह्या दरम्यान स्थानकात आलेल्या 15 अंतराळयान त्यातुन आलेले अंतराळवीर आणि कार्गोशिपचे स्वागत केले त्यांच्या पृथ्वीवर परतण्यासाठी मदत केलीत अंतराळवीर Dimitri आणि Sergey ह्यांनी सहावेळा तर Frank ह्यांनी तीनवेळा स्पेसवॉक केले तुमच्या वास्तव्या दरम्यान 28 अंतराळवीरांसोबत राहून एकत्र संशोधन केले तुमची कामाप्रती निष्ठा आणि कठीण प्रसंगातील हार्डवर्क आम्हाला प्रेरणादायी ठरेल इथल्या झिरो ग्रॅव्हीटीत तरंगत्या अवस्थेत एक वर्ष राहताना अंतराळवीरांची संख्या वाढल्यानंतरही संयमाने संशोधन करण्याची वृत्ती निश्चितच गौरवास्पद आहे मला आशा आहे तुम्ही जसे इथे आलात तशाच चांगल्या कंडीशन मध्ये परतत आहात तुमच्या स्मूथ आणि सुरक्षित लँडिंग साठी शुभेच्छा !"

त्या नंतर हे अंतराळवीर पृथ्वीवर येण्यासाठी निघाले पृथ्वीवर परतल्यानंतर ह्या तीनही अंतराळवीरांना नासाच्या रिकव्हरी टीमने यानातून बाहेर काढले आणि त्यांना प्राथमिक चेकअप साठी नेण्यात आले काही वेळाने अंतराळवीर Frank Rubio ह्यांना नासाच्या विमानाने Huston येथे पोहोचविण्यात आले आणि रशियन अंतराळवीरांना कझाकस्थानातील Karaganda येथे पोहोचविण्यात आले

OSIRIS-REX अंतराळयानाने Bennu बटु ग्रहावरुन आणलेल्या नमुन्यांच्या कुपी पृथ्वीवर पोहोचल्या

 

 OSIRIS-REX अंतराळ यानातून Bennu ह्या बटू ग्रहावरील गोळा केलेल्या नमुन्यांच्या कुपी पृथ्वीवर पोहोचल्यानंतर -फोटो नासा संस्था

नासा संस्था -25 सप्टेंबर 

नासाच्या OSIRIS -REX अंतराळयानाने Bennu ह्या बटु ग्रहावरुन गोळा केलेल्या दगड मातीच्या नमुन्यांंच्या कुपी सुरक्षितपणे पृथ्वीवर ऊतरवल्या आहेत रविवारी सकाळी 8 .52 मिनिटांनी Salt Lake City येथील Defense Training Range Utah येथील वाळवंटी प्रदेशात ह्या कुपी पोहोचल्या  OSIRIS अंतराळयानाने प्रुथ्वीच्या कक्षेत प्रवेश करून पँराश्युटच्या सहाय्याने त्या खाली ऊतरवल्या                       

हे नमुने 24 सप्टेंबरला पृथ्वीवर पोहोचल्यावर दीड तासाने नासाच्या OSIRIS मोहमेतील टिमने हे नमुने हॅन्गरच्या सहाय्याने ऊचलुन तात्पुरते ट्रेनिंग रेंजमध्ये नेले तेथील लॅब मधील Clean room मध्ये ह्या कुपींच्या कंटेनरवर सतत नायट्रोजनचा फवारा मारण्यात आला नायट्रोजनच्या फवारा मारल्याने ह्या कुपीतील नमुन्यांवर वातावरणातील ईतर वायू व रोगजंतूंचा संसर्ग न होता त्या मुळ स्वरुपात रहाण्यास मदत होते त्या नंतर ह्या नमुन्यांच्या कुपी 25 सप्टेंबरला नासाच्या Aircraft मधून Johnson Space Center Huston मध्ये पोहोचविण्यात आल्या आणी त्यानंतरच ह्या नमुन्यांच्या कुपी बाहेर काढण्यात आल्या 

 

Department of Defense Utah Test and Training Range मधील Clean room मध्ये नमुन्यांच्या कुपी हाताळताना नासाचे शास्त्रज्ञ -  फोटो- नासा संस्था

 Bennu ह्या बटुग्रहाचा शोध 1999 मध्ये अपोलो मोहिमेतील अंतराळवीरांनी Linear project दरम्यान लावला Bennu हा अंतराळात तरंगणाऱ्या सौरमालेतील ऊल्कापिंडा पैकी एक बटुग्रह आहे सौरमालेतील ग्रहांच्या निर्मितीच्या वेळी 4.5 मिलीयन वर्षांपूर्वी ब्रम्हांंडातील घडामोडी दरम्यान ह्या ग्रहाची निर्मिती झाली असल्याचा शास्त्रज्ञांचा अंदाज आहे Bennu हा ग्रह अंतराळातील निखळलेल्या ग्रहांच्या दगड व मातीने बनलेला आहे हा ग्रह कार्बन समृध्द आहे आणी तेथील माती सृष्ठीच्या उत्पत्तीसाठी आवश्यक घटकांनी युक्त आहे  अशी माहिती शास्त्रज्ञांना संशोधनाअंती मिळाली होती Bennu ची निर्मिती देखील सौरमालेतील ग्रहांसोबतच झाली असली तरी पृथ्वीवर सजीव सृष्टी निर्माण झाली पण Bennu वर नाही म्हणून ह्या दगड मातीचे सखोल संशोधन केल्यास पृथ्वीच्या निर्मितीच्या वेळची आधीची परीस्थिती कशी होती सृष्ठिची निर्मिती कशी झाली तसेच सजीवांच्या जीवनासाठी आवश्यक वातावरण आणी पाण्याच्या निर्मितीचे गुढ ऊलगडण्यास मदत होईल असे शास्त्रज्ञांना वाटते त्यासाठी OSIRIS-REX  मोहीम राबविण्यात आली

8 सप्टेंबर 2016 ला OSIRIS-REX हे अंतराळयान Bennu ग्रहाच्या दिशेने अंतराळ प्रवासास निघाले आणी 3डिसेंबर 2018 मध्ये Bennu जवळ पोहोचले 20 आक्टोबर 2020-21 मध्ये OSIRIS अंतराळयानाने अंतराळयानाला बसविलेल्या स्वयंचलित यंत्रणेने कार्यरत होऊन तेथील भूमीवरील नमुने गोळा करण्यास सुरुवात केली ह्या यानाच्या रोबोटिक आर्म व त्याच्या टोकाला जोडलेल्या TAGSAM (Touch and go Sample Acquisition Mechanism) ह्या ऊपकरणाच्या सहाय्याने तेथील जमीन खोदून खडक आणी माती ऊचलुन कुपीत जमा करून सीलबंद करण्याचे काम यशस्वी केले आणी एप्रिल 2021मध्ये काम पुर्ण करून पुन्हा पृथ्वीच्या दिशेने निघाले ह्या सॅम्पलच्या कुपीमध्ये 250 ग्रॅम माती व खडकांचे नमुने आहेत हे नमुने आता जगभरातील शास्त्रज्ञांना वितरित करण्यात येणार असून शास्त्रज्ञ त्यावर सखोल संशोधन करतील  

नासाची परग्रहावरील नमुने गोळा करून पृथ्वीवर पोहोचवण्याची हि पहिलीच मोहीम यशस्वी झाल्यानंतर नासाचे Administrator Bill Neson आनंदित झाले आहेत त्यांनी OSIRIS मोहिमेतील टिमचे अभिनंदन केले ते म्हणाले ,"ह्या टिममधील शास्त्रज्ञांनी हि मोहीम यशस्वी करण्यासाठी अनेक वर्षे अहोरात्र परीश्रम केले आणी परग्रहावरील अंतर्गत भागातील नमुने गोळा करण्यात यश मिळवले आहे नासाने अंतराळ विश्वातील हे यश संपादन करून मानवाला ह्या विश्वात अशक्य असे काही नाही फक्त त्यासाठी अथक परीश्रम व जिद्द आवश्यक आहे हे दाखवून दिले आहे आता आणखी सखोल संशोधन केल्यानंतर Bennu ग्रह आणी सौरमालेतील ईतर ग्रह ह्यांच्यतील फरक कळेल आणी सौरमालेतील ग्रहनिर्मिती आणी पृथ्वीच्या ऊगमाचे रहस्य ऊलगडेल Bennu हा ग्रह कसा आहे पृथ्वी  साठी घातक आहे का? तो नष्ठ होताना पृथ्वीच्या कक्षेत शिरून पृथ्वीला घातक ठरेल का ? तेही कळेल कारण शास्त्रज्ञांच्या मते हा बटुग्रह जर पृथ्वीवर आढळला तर मोठा खड्डा पडेल आणि पाण्यात पडला तर त्सुनामी येईल ह्या बाबतीत शास्त्रज्ञ आता सखोल संशोधन करतील !"

OSIRIS मोहीमेचे Arizona University येथील Principal Investigator Dante Lauretta ह्यांनी देखील टिममधील सर्वांचे अभिनंदन केले ते म्हणाले,"हे यश आमच्या टिममधील सर्वांच्या अथक परीश्रमाचे फळ आहे हे यश अंतराळविश्वात मैलाचा दगड ठरेल आता अज्ञानाचा अंध:कार दुर होऊन यशाच्या दिशेने मार्गक्रमण सुरू झाले आहे ब्रम्हांंडातील मानवाला अज्ञात अशा गोष्टींंचा शोध घेताना अनेक वर्षे बिलीयन मैलांचा अंतराळ प्रवास करुन OSIRIS यानाने Bennu ग्रहावरील भूमी खोदून खडक मातीचे नमुने गोळा केले आणि ते व्यवस्थित कुपीत भरून सीलबंद केले आणी पॅराशूटच्या सहाय्याने सुरक्षितपणे खाली पृथ्वीवर ऊतरवले आहेत हे ह्या मोहिमेतील टीमचे असामान्य कर्तृत्व आहे  हा ऐतिहासिक क्षण आम्हा सर्वांसाठी मोलाचा आहे आम्ही आनंदीत आहोत नासा संस्थेतर्फे ह्या नमुन्यांच्या कुपी पृथ्वीवर पोहोचण्याच्या घटनेचे लाईव्ह प्रसारण करण्यात आले होते हा सोहळा प्रत्यक्ष पहाण्याची संधी देखील देण्यात आली होती त्याला नागरिकांनी ऊत्स्फुर्त प्रतिसाद दिला

नासाची अंतराळवीर Loral O' Hara दोन रशियन अंतराळविरासह स्थानकात पोहोचली

 

 नासाच्या अंतराळ मोहीम 70 च्या अंतराळवीरांसह सोयूझ MS-24 अंतराळयान स्थानकाच्या दिशेने अंतराळात झेपावले -फोटो नासा संस्था

 नासा संस्था-16 सप्टेंबर

नासाच्या अंतराळमोहिमे 70 अंतर्गत नासाची अंतराळवीर Loral O'Haraरशियाचे अंतराळवीर Oleg Kononenko आणी Nikolai Chub अंतराळस्थानकात सुखरूप पोहोचले हे तीनही अंतराळवीर 15 तारखेला रशियाच्या सोयुझ MS-24 अंतराळयानातुन स्थानकात सहा महिने वास्तव्यासाठी गेले आहेत त्यांचे सोयुझ अंतराळयान कझाकस्थानातील बैकोनुर ऊड्डाण स्थळावरून 11.44 a.m.ला स्थानकात जाण्यासाठी अंतराळात झेपावले आणी तीन तासाच्या अंतराळ प्रवासानंतर 2.55 p.m.ला.स्थानकाच्या Rassvet Module जवळ पोहोचले स्थानक आणी सोयुझ यानाची Hatching व Docking प्रक्रिया पार पडल्यानंतर ह्या अंतराळविरांनी स्थानकात प्रवेश केला स्थानकात सध्या रहात असलेल्या अंतराळविरांनी ह्या अंतराळविरांचे स्थानकात स्वागत केले

 

 नासाच्या अंतराळ मोहीम 69च्या अंतराळवीरांसोबत रशियन अंतराळवीर Nikolai Chub, Oleg Kononeno आणि अंतराळवीर Loral O' Hara स्थानकात पोहोचल्यानंतर Welcome Ceremony दरम्यान -फोटो नासा संस्था

 हे अंतराळवीर स्थानकात पोहोचल्यानंतर काही वेळातच ह्या अंतराळवीरांचा Welcome Ceremony पार पडला तेव्हा स्थानकातील दहाही अंतराळवीर एकत्र जमले होते नासा आणी Roscosmos संस्थेतील प्रमुखांनी ह्या अंतराळवीरांशी लाईव्ह संवाद साधून त्यांचे स्थानकात सुखरूप पोहोचल्या बद्दल अभिनंदन केले आणी त्यांना स्थानकातील वास्तव्यासाठी आणि संशोधनासाठी शुभेच्छा दिल्या अंतराळवीर Loral आणि Nikolai ह्यांच्या स्थानकातील प्रथम प्रवेशा बद्दल त्यांचे विशेष अभिनंदन केले अंतराळवीरांनी देखील त्यांना ह्या मोहिमेत सहभागी करून स्थानकात वास्तव्याची संधी दिल्याबद्दल आभार मानले अंतराळवीर Loral म्हणाल्या मला हि संधी दिल्याबद्दल नासा संस्थेतील सर्वांचे आभार त्यामुळेच मला पहिल्यांदाच पृथ्वीचे अद्भुत सौन्दर्य वरून पाहण्याची संधी मीळाली तो क्षण अनमोल आहे !अविस्मरणीय आहे !

हे अंतराळवीर आता अंतराळमोहिम 69 मधील अंतराळविरांसह तेथील संशोधनात सहभागी होतील रशियन अंतराळवीर Kononenko ह्यांची हि पाचवी अंतराळयात्रा आहे ते पाचव्यांदा स्थानकात वास्तव्यासाठी गेले आहेत अंतराळवीर Loral आणी अंतराळवीर Nikolai ह्यांची मात्र हि पहिलीच अंतराळवारी असुन ते पहिल्यांदाच स्थानकात रहायला गेले आहेत अंतराळवीर Loral सहा महिने स्थानकात राहुन संशोधन करणार आहे पण रशियन अंतराळवीर Oleg आणी Nikolai मात्र एक वर्ष स्थानकात वास्तव्य करणार आहेत 

27 सप्टेंबरला नासाचे रेकॉर्ड ब्रेकर अंतराळवीर  Frank Rubio ,रशियन अंतराळवीर Sergey Prokopyev आणी अंतराळवीर Dimitri Petelin हे तीन अंतराळवीर पृथ्वीवर परतणार आहेत अंतराळवीर Frank Rubio ह्यांनी स्थानकात सलग 371 दिवस रहाण्याचा विक्रम प्रस्थापित केला आहे हे अंतराळवीर पृथ्वीवर परतेपर्यंत हे दहाही अंतराळवीर स्थानकात एकत्र रहाणार असुन तेथील संशोधनात सहभागी होणार आहेत 

नासाच्या Space X Crew 6 - मोहिमेतील अंतराळवीर पृथ्वीवर परतले

 

 Space X Dragon Endeavour अंतराळवीरांसह Jacksonville येथील Atlantic समुद्राच्या खाडीत उतरताना फोटो -नासा संस्था

नासा संस्था - 4 सप्टेंबर 

नासाच्या Space X Crew -6 अंतराळ मोहिमेतील अंतराळवीर  Stephen Bowen,Woody Hoburg सौदी अरबचे अंतराळवीर Sultan Alneyadi आणी रशियन अंतराळवीर Andry Fedyaev त्यांचे स्थानकातील सहा महिन्यांचे वास्तव्य संपवून पृथ्वीवर परतले रविवारी 7.05 a.m.ला Space X Crew Dragon Endeavor ह्या चार अंतराळविरांसह स्थानकातून पृथ्वीवर येण्यासाठी निघाले आणी 4 तारखेला सोमवारी 12.17 a.m.ला पृथ्वीवर परतले Florida मधील Jacksonville येथील समुद्राच्या खाडीत Endeavor सुरक्षीतपणे खाली ऊतरताच नासाच्या रिकव्हरी टिमने ह्या अंतराळविरांना अंतराळयानातुन बाहेर काढले त्यानंतर त्यांचे प्राथमिक  चेकअप करण्यात आले चेकअप नंतर काही वेळाने हे अंतराळवीर नासाच्या विमानाने नासाच्या Houston Space center कडे रवाना झाले.

नासाच्या Space X Crew -6 चे अंतराळवीर  Andry Fedyaev,Woody Houburg,Stephen Bowen आणि Sultan Alneyadi पृथ्वीवर परतताना -फोटो नासा संस्था

ह्या अंतराळविरांनी स्थानकात 186 दिवस वास्तव्य केले 2 मार्च 2023 मध्ये हे अंतराळवीर स्थानकात रहायला गेले होते त्या दरम्यान त्यांनी पृथ्वी भोवती 2,976 वेळा फेऱ्या मारल्या आणी 78,875,292 मैलाचा अंतराळप्रवास केला  

अंतराळवीर पृथ्वीवर परतण्याआधी स्थानकात त्यांचा Farewell Ceremony पार पडला स्थानकातील सर्व अंतराळवीर त्या साठी एकत्र जमले नासा संस्थेतील प्रमुखांनी लाईव्ह संपर्क साधुन ह्या अंतराळवीरांना पृथ्वीवर सुरक्षीत परतण्यासाठी शुभेच्छा दिल्या आणी सहा महिन्याच्या वास्तव्यात त्यांनी केलेल्या संशोधनाबद्दल आणी ईतर कामाबद्दल त्यांचे अभिनंदन केले त्या नंतर मोहीम 69 चे स्थानकातील  कमांडर Sergey ह्यांनी अंतराळविरांशी संवाद साधत त्यांना निरोप दिला 

अंतराळवीर Sergey - "आपण सहा महिने एकत्र वास्तव्य केल खूप छान क्षण व्यतीत केले,एकत्र काम केल संशोधन करताना,Space Walk करताना तुम्ही केलेल सहकार्य,मैत्रीपूर्ण व्यवहार ह्या बद्दल Thanks! तुम्ही पृथ्वीवर सुरक्षित पोहोचावे म्हणून शुभेच्छा! माझी अशी ईच्छा आहे की,आम्ही पृथ्वीवर परतल्यावर पुन्हा आपण मित्र म्हणून भेटु जसे आपण स्थानकात भेटलो तसेच आणी आपल्या पृथ्वीवर परतल्याचा आनंद तिथल्या वातावरणात सेलिब्रेट करू. Good Luck !"

Steave -"Thanks Sergey तुम्ही सगळे कर्तृत्ववान आहात,बुद्धीमान आहात,अनुभवी आहात ह्या सहा महिन्यात आम्हाला तुमच्याकडून खूप शिकायला मिळाले Sergey,Dimma,Frank तुम्ही योग्य वेळी ईथे ऊपस्थित होतात आम्हाला अनुभव नव्हता त्यामुळे आम्हाला योग्य मार्गदर्शनाची गरज होती तुम्ही आमच्यासाठी रोल मॉडेल आहात तुम्ही वेळोवेळी आम्हाला मदत केली आगामी काळात तुम्ही पृथ्वीवर परतल्यानंतर आपण पुन्हा भेटु आणखी सहा महिन्यांंनी एक वर्ष पुर्ण होईल !"

Woody -"खरच ह्या सहा महिन्यात आयुष्यभर पुरेल ईतका अनुभव आम्हाला मिळाला तुमच्या सारख्या कर्तृत्ववान अंतराळवीरांसोबतचा हा काळ खूप लवकर गेला तुमच्या सोबत ह्या झीरो ग्रॅव्हिटीतल्या फिरत्या प्रयोगशाळेत संशोधन करताना एकत्र राहताना खुप मजा आली खूप नवा अनुभव अनुभवायला मिळाला ईथे आपण कामही भरपूर केल ईथे आलेल्या कार्गोशिप,Axiom Crew स्थानकात आल्यावर Hatching,Docking ची व्यवस्था करताना अंतराळवीरांचे स्वागत करतानाचा अनुभव नवा होता स्थानकाच्या कामासाठी केलेल्या तीन Space Walkचा अनुभव थरारक होता आणी आता स्थानक सोडून आम्ही परतणार आहोत Frank,Dimma,Sergey तुमच्या सोबत रहाताना,काम करताना तुम्ही किती ग्रेट आहात हे कळाल तुमचे स्थानकातील वास्तव्य आणखी सहा महिने लांबल तरी तुम्ही ते किती सहजपणे स्विकारलत Gracefully ! Frank ची लिडरशीप अमेझींग होती तुमच कठीण काळातील परिस्थिती हाताळण्याच कौशल्य मला नेहमी लक्षात राहील तुमच्या सोबतचा wonderful time ,Chess Game ,Sergey हि सारी मजा अनुभवायला मिळाली ते क्षण कायम लक्षात राहतील आपण नक्कीच पृथ्वीवर भेटु आणी आता ईथुन परत पृथ्वीवर परतताना 17,500 मैल वेगाने खाली ऊतरत Splash होतानाचा शेवटच्या क्षणाचा अनुभव देखील थरारक असेल !"

Sultan -Thanks Steave ,Woody,Sergey ! तुमच्या लिडरशिपबद्दल Thanks! तुमच्या सोबतचा सहा महिन्यांचा   वास्तव्याचा काळ खूप मजेत गेला,खूपच लवकर संपला अस वाटतय तुम्ही सांगितल त्या प्रमाणे आपण ईथे खूप काम केल सायंटिफिक संशोधन,स्थानकाच्या कामासाठीचा Space Walk सारच अविस्मरणीय ! ईथे आल्यावर जगातल्या सगळ्या लोकांपर्यंत पोहोचता आल त्यांच्याशी संवाद साधता आला खूप मजा आली ईथल्या वातावरणात वास्तव्य करताना,संशोधन करताना! मी अशा देशातून ईथे आलो ज्या देशाने तीस वर्षांपासून अंतराळमोहिम थांबवली होती स्थानकात रहायला कोणी आले नव्हते पण मी लकी आहे मला ईथे यायला,रहायला,संशोधन करायला मिळाल आपल्या मनात ध्येय असेल ईच्छा असेल तर ती नक्कीच पुर्ण होते त्या साठी अथक प्रयत्न करायला हवे हे आता माझ्या ईथे येण्याने सिध्द झालय आमच्या देशातील भावी पिढीपुढे आता माझ ऊदाहरण असेल आता मी ईथल्या वास्तव्यात रहाण्याचा संशोधन करण्याचा अनुभव शेअर करेन वेळोवेळी स्थानकातून लाईव्ह संवादाद्वारे माझे अनुभव मी शेअर केले आहेतच अजूनही प्रश्नांची ऊत्तरे द्यायला मी तयार आहे माझ्यासाठी हा अनुभव अदभूत आहे Dimma चे मला आभार मानावयाचे आहेत त्याच्या सोबत घालवलेल्या अविस्मरणीय क्षणांसाठी Frank, स्पेशल आभार ! तु ऊत्तम लिडर,असामान्य मित्र आणी होस्ट आहेस ईथल्या वास्तव्यातील क्षण मजेशीर होते मला पुन्हा ईथे यायला मिळाले तर मी नक्की येईन मला पुन्हा ईथला अनुभव घ्यायला आवडेल Space X-7 च्या अंतराळवीरांनो ईथल्या वातावरणात रहाण्याची मजा अनुभवा प्रत्येक क्षणाची मजा घ्या हा अनुभव आयुष्यभराचा आहे Andy,Satoshi तुम्ही दुसऱ्यांंदा ईथे आला आहात पण प्रत्येक वेळी तुम्ही नवा अनुभव शोधाल नवीन ईंटरेस्टिंग काम कराल ईथुन वरून पृथ्वीकडे पहाण्याचा अनुभव अदभूत होता !

Andry - सगळ्यांंनी सांगितले आहेच माझ्याही भावना तशाच आहेत मला ईथे येण्याची ईथे राहून संशोधन करण्याची संधी दिल्याबद्दल नासा संस्थेतील सहभागी सर्व देशातील सर्वांचे आभार आम्हाला सपोर्ट केल्याबद्दल,अडचणीच्या वेळी योग्य मार्गदर्शन केल त्या बद्दल आणी माझे कुटुंबीय मित्रांचे देखील आभार त्यांनी केलेल्या सहकार्याबद्दल त्या शिवाय इथे येणे शक्य नव्हत

 Sultan,Andry,तुम्ही सर्वांनी छान काम केलय तुम्ही Professionalismचे ऊत्तम ऊदाहरण आहात आणी माणूस म्हणूनही खूप छान आहात तुम्ही ग्रेट आहात हे सहा महिने मजेत गेले आम्हाला तुमची ऊणीव जाणवेल आपण पुन्हा पृथ्वीवर भेटु ! 

त्या नंतर नासा संस्थेतील प्रमुखांनी ह्या अंतराळवीरांना परतण्याआधी पुन्हा शुभेच्छा दिल्या आणि अंतराळवीर परतण्याच्या तयारीला लागले

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

टीप -ह्या ब्लॉगमधील काही शब्द हे अंतराळवीरांसाठी वापरले आहेत अंतराळवीर स्थानकातील झिरो ग्रॅव्हीटीत तरंगत्या अवस्थेत राहतात संशोधन करतात त्यांना पृथ्वीवरील मानवासारखे स्थिर उभे राहता येत नाही,खाता पिता झोपता येत नाही तरंगत्या अवस्थेत हे सार करून संशोधन करण्यासाठी खूप प्रयत्न करावे लागतात त्या मुळे पृथ्वीवरील माणसे आणि अंतराळवीर ह्यांच्यात जमीन अस्मानाचा फरक असतो माझ्या असे लक्षात आले आहे कि माझ्या ब्लॉगवरील शब्द  सहजतेने इतरत्र विचार न करता वापरे जातात ब्लॉगला Copy Right Act लावलेला आहे त्याची नोंद घ्यावी 

भारताचे आदित्य L1 सौरयान सुर्याच्या दिशेने मार्गस्थ

 भारताचे आदित्य L1 सौरयान इसरोच्या श्रीहरीकोटा येथील उड्डाणस्थळावरून अंतराळात झेपावताना फोटो -इसरो संस्था

ईसरो संस्था- 3 सप्टेंबर

भारताचे विक्रम -3 चांद्रयान चंद्रावर यशस्वीपणे कार्यरत झाल्यानंतर आता आठवडाभरातच भारताचे आदित्य L1 सौरयान सुर्याच्या दिशेने मार्गस्थ झाले आहे ईसरोच्या श्रीहरी कोटा येथील सतीश धवन अंतराळ संस्थेतील ऊड्डाण स्थळावरून दोन सप्टेंबरला सकाळी 11.55 मिनिटांनी भारताचे आदित्य L1 सौरयान P.S.L.V- C-57 रॉकेटच्या सहाय्याने सुर्याकडे जाण्यासाठी अंतराळात झेपावले आणी 63मिनिटे 20 सेकंदाच्या अंतराळ प्रवासानंतर यान  रॉकेटपासुन वेगळे झाले ह्या मोहीमेचा यशस्वी शुभारंभ झाला तेव्हा ईसरो संस्थेचे अध्यक्ष एस सोमनाथ आणी त्यांची टिम आनंदित झाली सोमनाथ ह्यांनी हि मोहीम यशस्वी झाल्याचे सांगत टिममधील त्यांच्या प्रमुख सहकाऱ्यांना व्यासपीठावर बोलवले आणी सर्वांचे अभिनंदन केले 

आदित्य L1 सौरयान 127 दिवसांच्या अंतराळ प्रवासानंतर सुर्याजवळ पोहोचेल सध्या आदित्य सौरयान पृथ्वीच्या कक्षेत भ्रमण करत असुन 16 दिवस पृथ्वीच्या कक्षेत भ्रमण करत पृथ्वीच्या पाच स्थरातुन बाहेर पडण्यासाठीच्या पाच प्रक्रिया पार पाडेल आणी शेवटी पृथ्वीच्या शेवटच्या कठीण स्थरातुन बाहेर पडेल आदित्य सौरयान उर्वरित 121 दिवस सुर्याकडे जाण्यासाठी पृथ्वी ते सुर्य ह्या मधील 15 लाख कि.मी.चा अंतराळप्रवास करेल 

आदित्य L1 सौरयान चार महिन्यांनी सुर्याजवळ पोहोचेल आणी सुर्याच्या Lagrange point ( पृथ्वीचे गुरुत्वाकर्षण संपून सुर्याच्या गुरुत्वाकर्षणाचा आरंभ जेथे होतो तो L1 point ) जवळील Halo Orbit मध्ये स्थिरावेल ह्या भागातून परीभ्रमण करताना सूर्याच्या ग्रहण काळात देखील संशोधन करताना आदित्य L1 सौरयानास अडथळा येणार नाही आदीत्य L1 सौरयानातील अद्ययावत यंत्रणा आणी सात पेलोडच्या साहाय्याने आदित्य सौरयान सूर्यावरील संशोधन करणार आहे सौरयानातील सातपैकी चार पेलोडच्या यंत्रणे मार्फत सूर्याभोवतीचे तेजपुंज प्रभामंडळ त्यातून अखंडीत बाहेर पडणाऱ्या आगीच्या ज्वाळाचे लोट,बाहेर पडणारा प्रकाश आणी प्रकाश किरणांचे निरीक्षण नोंदवून त्याबद्दलची संशोधित माहिती गोळा करून पृथ्वीवर पाठवेल सूर्याचा करोना हा भाग सूर्याच्या पृष्ठभागापासून वेगळा का आहे इथे सतत बाहेर पडणाऱ्या आगीच्या ज्वाळा व त्यातून बाहेर पडणाऱ्या अखंडीत प्रकाशलाटा कशा तयार होतात त्यांचा प्रवाहित होण्याचा वेग आणी तापमान किती असते त्यातून ऊत्सर्जित होणारी अपायकारक कीरणे ,वायू आणी त्याचा आसपासच्या भागावर होणारा परिणाम ह्याचे संशोधन आदित्य L1 सौरयानातील ह्या यंत्रणे मार्फत केले जाईल

आदित्य L1 सौरयानातील ऊर्वरीत तीन पेलोडच्या यंत्रणेद्वारे सुर्याच्या पृष्ठभागातील प्रचंड ऊष्णता,तेथे तयार होणाऱ्या ऊष्णतेच्या सौरलाटा आगीचे लोट,सौरवादळ ह्याचे निरीक्षण नोंदवले जाईल ह्या भागातील चुंबकीय क्षेत्र आणी त्या भागात सतत घुमसणारी प्रचंड आग त्यातून बाहेर पडणाऱ्या ज्वाळा,बाहेर पडणारी विद्युत भारीत किरणे ,विद्युत भारीत कण,धुळीचे प्रचंड लोट त्यातून बाहेर पडणारे अपायकारक वायू कसे तयार होतात त्यांचा  वेग,ऊष्णतामान,तापमान कीती असते त्यांची निर्मिती प्रकीया कशी असते आणी त्याचा आसपासच्या वातावरणावर होणाऱ्या परीणामाचे निरीक्षण नोंदवून त्यावरील संशोधीत माहिती गोळा केल्या जाईल

 

सध्या आदित्य L1 सौरयानाने पृथ्वीच्या पहिल्या स्थरातून,दुसऱ्या स्थरात प्रवेश केल्याची माहिती ईस्रो संस्थेने ट्विटर वरून प्रकाशित केली आहे 

चंद्रावर आढळले ऑक्सिजन,सल्फर,आयर्नसह इतर धातूंचे अस्तित्व

   प्रज्ञान रोव्हरने काढलेला विक्रम चांद्रयानाचा  फोटो - फोटो इसरो संस्था

इसरो संस्था - 30 ऑगस्ट

भारताच्या चांद्रमोहिमे अंतर्गत चंद्रावर गेलेले विक्रम चांद्रयान-3 तेथे पोहोचताच कार्यान्वित झाले काही तासांनी प्रज्ञान रोवर देखील यानातुन बाहेर पडले आणी कार्यान्वित झाले विक्रम यानाने त्याचा व्हिडीओ व चंद्रभुमीवरील फोटो पृथ्वीवरील इसरो संस्थेत पाठवले होते आता प्रज्ञान रोवरने देखील विक्रम यानाचा फोटो काढून पृथ्वीवर पाठवला आहे विक्रम चांद्रयान चंद्रभुमीवरील,भुगर्भातील आणी तेथील वातावरणाची माहिती प्रज्ञान रोवरच्या सहाय्याने संशोधीत करत आहे

प्रज्ञान रोवर यानातुन बाहेर पडून चंद्रभुमीवर मार्गक्रमण करीत असताना त्याच्या वाटेत मोठा खड्डा आढळला तेव्हा काही वेळ रोवर गोल,गोल फिरले आणी खड्ड्यापासून बचाव करत दुसऱ्या वाटेवर वळले तेव्हाचा व्हिडीओ व फोटो रोवरने ईस्रो संस्थेत पाठवला

 f

रोवरला बसविण्यात आलेल्या अत्याधुनिक LIBS( Laser -Induced Breakdown Spectroscopy) लेसर ऊपकरणाच्या सहाय्याने रोवरने भुगर्भातील माती व खडकाचे परीक्षण केले तेव्हा अत्यंत महत्त्वपुर्ण माहिती प्राप्त झाली आहे चंद्रावरील भुपृष्ठाखालील माती व खडकात सल्फर,अल्युमिनियम,कॅलशियम,आयर्न,टिटॅनियम व क्रोमियम धातू सापडले असुन आता हायड्रोजनचा शोध घेतल्या जात आहे मानवी आयुष्यासाठी ऑक्सीजन आवश्यक आहे रोवरच्या APXS (Alfa Particle X-ray Spectrometer) ह्या ऊपकरणाद्वारे घेतलेल्या नमुन्यात देखील ह्या धातू व वायूचे अस्तित्व आढळले आहे सिलिकॉन देखील तेथे आढळले आहे 

रोवरच्या अत्याधुनिक यंत्रणेद्वारे चंद्रावरील व जमिनीखालील तापमानाची नोंद करण्यात आली असून सुर्यापेक्षा शीतल असणाऱ्या चंद्रावरील वातावरण प्रत्यक्षात अत्यंत ऊष्ण आहे ह्या ऊपकरणाने भुगर्भातील कंपने देखील नोंदवली आहेत

विक्रम चांद्रयान आणी प्रज्ञान रोवर चंद्राच्या दक्षिण भागात स्थिरावले आहे हा भाग ईतर भागापेक्षा वेगळा का आहे ह्याचा शोध यानातील अत्याधुनिक यंत्रणेद्वारे घेतल्या जात आहे तसेच त्या भागात पाण्याचे अस्तित्व आहे का तेथे सजीव सृष्ठिला पोषक वातावरण होते का ?आहे का ? ह्याचाही शोध घेण्यात येणार आहे