मंगळावरील Salty Region मधील खडकात Curiosity यानाने शोधले मिठाचे अस्तित्व

 मंगळावरील Canaima ह्या भागातील पाणथळ भागाचे आटलेले स्रोत आणि Curiosity यानाने ड्रिल केलेला भाग -फोटो -नासा संस्था (JPL)

 नासा संस्था -19 ऑक्टोबर 

उन्हाळ्यात मंगळावरील रेताळ भागातुन प्रवास केल्यानंतर नासाचे Curiosity मंगळयान आता तेथील वाळवंटातील अरुंद भागातून मार्गक्रमण करीत पर्वतीय रांगातील आटलेल्या पाणथळ भागात पोहोचले आणि तेथील Sulfate युक्त भाग शोधून सक्रिय देखील झाले आहे Curiosity यानाच्या टीममधील शास्त्रज्ञ Curiosity मंगळयान ह्या भागात पोहोचण्याची बरेच दिवसांपासून वाट पाहात होते कारण ह्या भागात मिठाचे अस्तित्व असण्याची शक्यता त्यांनी वर्तवली होती 

करोडो वर्षांपूर्वी मंगळावर अस्तित्वात असलेल्या मंगळावरील पाण्याचे स्रोत आटल्यामुळे तेथील पाणी नष्ठ झाले पण तेथे असलेल्या पाणथळ जागेतील नदी,नाले,तळे,झरे ह्यांचे अस्तित्व अजूनही तेथे आहे शास्त्रज्ञांच्या मते तेथे करोडो वर्षांपूर्वी पृथ्वीसारखे वातावरण होते कालांतराने अनैसर्गिक घडामोडी मुळे नैसर्गिक आपत्ती मुळे वातावरण बदलले आणि हळू,हळू नष्ठ झाले पण तेथे आटलेल्या पाणथळ जागेतील माती,वाळू ,खडक,मिनरल्स ह्यांच्या मध्ये आटलेल्या थेंबांच्या स्वरूपात अस्तित्वात राहिले ह्याच खडकांच्या नमुन्यात मिठाचे अंश देखील सूक्ष्म कणांच्या रूपात  सापडले आहे Curiosity मंगळ यान मंगळावर जाण्याआधी नासाच्या Mars Reconnaissance Orbiter ला अशा मंगळावरील जागा शोधण्यात यश आले होते तेव्हापासूनच शास्त्रज्ञ मंगळयान तेथे पोहोचण्याची उत्सुकतेने वाट पाहात होते 

आता Curiosity मंगळयान तेथे पोहोचले आणि यशस्वीरीत्या कार्यरत देखील झाले आहे ह्या यानाने तेथील क्षारयुक्त जमीन शोधून तेथील दगड,त्यांचे प्रकार आणि त्यातील मिठाच्या अस्तित्वाचे पुरावे शोधले आहेत Curiosity यानाने ड्रिल करून शोधलेल्या ह्या दगडांचा चुरा केल्यानंतर ह्या दगडांमध्ये आटलेल्या पाण्याच्या थेंबाचे अंश व पॉपकॉर्न textured nodulesच्या स्वरूपात मीठयुक्त मिनरल्स आढळले शास्त्रज्ञांनी सखोल निरीक्षण केल्यानंतर त्यांना ह्या दगडांमध्ये Magnesium Salt(Epsom Salt),Calcium Sulfate आणि Sodium Chloride (आपण वापरतो ते खाण्यातील मीठ ) सापडले ह्या मुळे मंगळावर पुरातन काळी सजीवांचे अस्तित्व असण्याच्या शक्यतेला दुजोरा मिळाला आहे 

 

    नासाच्या Curiosity मंगळ यानाने खोदलेल्या 36 खडकांचा ड्रिल केलेला भाग -फोटो नासा संस्था

शास्त्रज्ञांनी ह्या भागाला Canaima असे नाव दिले आहे हे ह्या मोहिमेतील 36 वे ड्रिल सॅम्पल आहे मंगळावरील हे खडक शोधून ड्रिल करून त्याचा चुरा करण हे काम अत्यंत कठीण आहे Curiosity यानाला बसविलेल्या सात फूट लांबीच्या रोबोटिक आर्मला जोडलेल्या हातोड्याने कठीण टोकदार दगड फोडताना रोबोटिक आर्मला आणि हातोड्याला हानी पोहोचू शकते कुठलाही दगड फोडताना आधी तेथील धूळ साफ करावी लागते नंतर ब्रश करून त्यावर मार्किंग करून छेद करून ड्रिल करावे लागते आणि हे काम  वाटते तेव्हढे सोपे नाही असे Curiosity च्या Project Manager Kathya Zamora - Garcia म्हणतात Curiosity तेथील खडकाळ भागात स्थिर राहणे आवश्यक असते त्याची पोझिशन योग्य दिशेने असणे त्याच्या अँटेनाची दिशा पृथ्वीकडे असणे आवश्यक असते शिवाय वाळवंटातून जाताना Curiosity यानाच्या चाकांचे घर्षण होऊन झीज होण्याची भीती असते चाक तेथील जमिनीत रुतुन बसू शकते दगड फोडताना यानातील यंत्रणेला हानी पोहोचू शकते

ह्या समस्या उदभऊ नये म्हणून Curiosity यानाची Engineer टीम सतत दक्ष असते मुख्य म्हणजे Curiosity यान त्याच्या सहा चाकावर स्थिर राहून योग्य दिशेने खडकाजवळ पोहोचून रोबोटिक आर्म कार्यरत करून योग्य दगड निवडून ड्रिल करणे आवश्यक असते  Curiosity यानातील Mast Camera आणि (Sample Analysis at Mars Instrument) SAM  च्या साहाय्याने हे काम केल्या जाते  Curiosity ची टीम आणि यानातील समन्वयामुळे हे काम Curiosity यानाने आता यशस्वीरीत्या पार पाडले आहे Curiosity यान 2012 साली मंगळावर पोहोचले होते आणि यानाने यशस्वीपणे कार्यरत राहून नुकतीच मंगळावरील दहा वर्षे पूर्ण केली आहेत

नासाच्या Space X Crew -4चे अंतराळवीर पृथ्वीवर परतले

 

 Space X Crew - 4 च्या अंतराळवीरांना घेऊन Freedom अंतराळयान पॅराशूटच्या साहाय्याने Florida मधील समुद्रात खाली उतरताना -फोटो-नासा संस्था

नासा संस्था -15ऑक्टोबर 

 नासाच्या Space X Crew -4 चे अंतराळवीर Bob Hines,Kjell Lindgren ,Jessica Watkins आणि युरोपियन अंतराळवीर Samantha Cristoforetti हे चारही अंतराळवीर स्थानकातील त्यांचे 170 दिवसांचे वास्तव्य संपवून पृथ्वीवर परतले प्रतिकूल हवामानामुळे एक दिवस उशिरा ते पृथ्वीवर परतले हे चारही अंतराळवीर शुक्रवारी 4.55p.m.ला पृथ्वीवर परतले

 

 अंतराळवीर Samantha Cristoforetti स्थानकातील Command Change Ceremony दरम्यान स्थानकाची सूत्रे अंतराळवीर Sergey Prokopyev ह्यांच्या हाती सोपविताना -फोटो -नासा संस्था

स्थानकातून पृथ्वीवर येण्यासाठी निघण्याआधी स्थानकात Command Change Ceremony पार पडला तेव्हा अंतराळवीर Samantha Cristoforetti ह्यांनी स्थानकाची सूत्रे अंतराळवीर Sergey Prokopyev ह्यांच्या हाती सोपिवली ह्या चारही अंतराळवीरानां घेऊन Freedom Space X crew Dragon अंतराळ यान  फ्लोरिडा मधील Jacksnville येथील समुद्रात उतरले पृथ्वीच्या कक्षेत शिरताच अंतराळवीर पॅराशूटच्या साहाय्याने खाली उतरले  त्या नंतर अंतराळयान आणि  जहाज ह्यांच्यातील Hatching प्रक्रिया पार पडली नासाची Recovery Vessels आणि Recovery टीम तेथे आधीच पोहोचली होती त्यांनी आधी यानात प्रवेश केला आणि अंतराळवीरांचे प्राथमिक चेकअप केले आवश्यक प्रक्रिया पार पडल्यानंतर ह्या अंतराळवीरांना टीमने बाहेर उचलून आणले 

ह्या अंतराळवीरांना इतर आवश्यक बाबी पार पडल्यानंतर नासाच्या विमानाने Houston येथील Johnson Space Center येथे नेण्यात आले तेथून त्यांना त्यांच्या गावी पोहोचविण्यात येईल आणि युरोपियन अंतराळवीर Samantha Critoforetti ह्यांना युरोप मध्ये पोहोचविण्यात येईल 

नासाचे Administrator Bill Nelson ह्यांनी" Welcome Home Crew-4! "असे म्हणत ह्या चारही अंतराळवीरांचे स्वागत केले अंतराळ स्थानकातील झिरो ग्रॅव्हीटीत राहून तिथल्या फिरत्या लॅब मध्ये संशोधन करण्याची संधी आयुष्यात एखाद्यालाच मिळते आपल्या पृथ्वीपासून आणि आपल्या कुटुंबियांपासून दूर तिथल्या विपरीत वातावरणात राहण सोप नाही ह्या चारही अंतराळवीरांनी तेथील वातावरणाशी जुळवून घेत सहा महिने तेथे राहून पृथ्वीवासीयांसाठी उपयुक्त नवे सायंटिफिक संशोधन केले आहे त्या साठी अंतराळवीर Jessica ,Bob ,Kjell आणि Samantha तुमचे आभार ! तुम्ही केलेल्या संशोधनासाठी !

हे अंतराळवीर 27 एप्रिलला स्थानकात राहायला गेले होते अंतराळवीर Hines ,Lindgren ,Watkins आणि Samantha ह्यांनी त्यांच्या स्थानकातील 170  दिवसांच्या वास्तव्यात 72,168,935 मैलांचा अंतराळ प्रवास केला आणि त्या दरम्यान त्यांनी पृथ्वीभोवती 2,720 वेळा फेऱ्या मारल्या  

अंतराळवीर Kjell Lindgren ह्यांची हि दुसरी अंतराळवारी होती त्यांच्या दोन वेळच्या अंतराळ कारकिर्दीत त्यांनी स्थानकात 311 दिवस वास्तव्य केले अंतराळवीर Samantha Cristoforetti ह्यांची देखील हि दुसरी अंतराळवारी होती त्यांनी त्यांच्या ह्या दोन वेळच्या अंतराळ कारकिर्दीत 369 दिवस स्थानकात वास्तव्य केल आणि जास्त दिवस स्थानकात राहणाऱ्या महिलांमध्ये दुसऱ्या क्रमांकाची नोंद केली त्यांनी स्थानकाच्या कामासाठी अंतराळवीर Oleg Artemyev ह्यांच्या सोबत दोनवेळा Space Walk केला अंतराळवीर Bob Hines आणि Jessica Watkins मात्र पहिल्यांदाच स्थानकात राहायला गेले होते

स्थानकात Space X Crew -5 च्या अंतराळवीरांचा Welcome Ceremony संपन्न

 

 Space X Crew -5 चे अंतराळवीर स्थानकातील Harmony Module मध्ये Welcome Ceremony कार्यक्रमात नासा संस्थेशी लाईव्ह संवाद साधताना -फोटो -नासा संस्था

 

 नासा संस्था-7 ऑक्टोबर

नासाच्या Space X Crew -5चे अंतराळवीर गुरुवारी अंतराळ स्थानकात पोहोचल्यानंतर स्थानकात राहात असलेल्या अंतराळवीरांनी त्यांच फुल देऊन स्वागत केल त्या नंतर काही वेळातच स्थानकात त्यांचा Welcome Ceremony पार पडला ह्या कार्यक्रमासाठी स्थानकातील अकराही अंतराळवीर एकत्र जमले होते नासाच्या Huston येथील संस्थेने ह्या अंतराळवीरांशी लाईव्ह संपर्क साधुन त्यांचे स्थानकात स्वागत केले आणी स्थानकाची कमांडर Samantha हिच्या हाती संवादाची सुत्रे दिली 

अंतराळवीर Samantha -

अंतराळस्थानकात Crew 5 च्या सर्व अंतराळवीरांचे स्वागत ! तुम्हाला ईथे पोहोचलेल पाहून आनंद झाला अखेर तुम्ही ईथे पोहोचलात खरोखरच तुम्ही स्पेशल आहात कारण ह्या वेळेस रशियन अंतराळवीर Anna Kikina तुमच्यासोबत आहे Space X-Crew Dragon मधून अंतराळ प्रवास करुन स्थानकात पोहोचणारी ती पहिली रशियन महिला अंतराळवीर आहे त्यामुळे Anna चे स्पेशल स्वागत ! आणी Koichi तुमचेही स्पेशल स्वागत कारण तुम्ही पाचव्यांदा स्थानकात रहायला आला आहात Josh आणी Nicole तुमचेही स्वागत!आपण हा आनंद सेलिब्रेट करु यात तुमच्यासाठी स्पेशल Gift आहे शेवटचे आठ Balls तुमच्यासाठी आता जास्त वेळ घेत नाही कारण तुमचे कुटुंबीय तुम्हाला पहाण्यासाठी तुमच्याशी संवाद साधण्यासाठी उत्सुक आहेत

Nicole Mann-

Thank you Samantha! खरोखरच हे सार आश्चर्यकारक आहे ,Mom बघ मी स्थानकात पोहोचलेय ! हे स्थानक बनवणाऱ्यांच कर्तुत्व असामान्य आहे आमच पृथ्वीवरच नासा संस्थेतील ट्रेनिंग,तिथले सहकारी अंतराळवीरआणि आमची टिम सारच खूप छान होत आता स्थानकात ह्या मोहीमेतील अंतराळविरांसोबत काम करायला मिळेल त्या मुळे नासा संस्था आणी स्पेस X टिममधील सर्वांंचे आभार त्यांच्या मुळेच आम्ही ईथे पोहोचलो आहोत विषेशतः माझ्या पतीचे आणी मुलाचे आभार मला माहिती नाही पुन्हा मला हि संधी मिळेल की नाही ते! त्यांच्या सपोर्टमुळेच मी ईथे येऊ शकले  Mom!Dad!माझी बहिण Kirsten! तुमच्या सहकार्याने,प्रोत्साहनामुळे मी ईथे पोहोचले तुम्हा सर्वांचे आभार!

Josh Cassada

मीही Nicoleच्या पती आणी मुलाचे आभार मानतो त्यांच्यामुळे ती आमच्या टिममध्ये आली मला तिच्यासोबत काम करायला मिळाल आम्हाला ईतकी छान Crew mate  मिळाली ती खूप छान आहे आमच्या टिममधील सगळेच खूप छान आहेत मी  खूप नशीबवान आहे माझ्या संपूर्ण आयुष्यातले काही दिवस मी स्थानकात वास्तव्य करु शकेन  मला ईथे संशोधन करायला मिळेल,नवीन अंतराळ विरांसोबत काम करायला मिळेल आमची टीम खूप छान आहे  खरतर ट्रेनिंग आधी आम्ही एकमेकांना ओळखतही नव्हतो आता आम्ही चांगले मित्र झालो आहोत मी माझ्या कुटुंबातील सर्वांचे आभार मानतो त्यांच्यामुळेच मी ईथे येऊ शकलो नासा संस्था आणी माझ्या आयुष्यातील सर्वांचे आभार ज्यांनी मला येथे येण्यासाठी प्रोत्साहित केल

Koichi Wakata 

मला ईथे आल्यावर पुन्हा माझ्या दुसऱ्या घरी परतल्यासारख वाटतय आपण घरातून काही दिवस बाहेर जाऊन आल्यावर जस वाटत तसच फिलींग आलय त्यासाठी माझ्या कुटुंबीयांचे आभार त्यांच्यामुळेच मी ईथे पुन्हा पुन्हा येऊ शकलो आणी मला हि संधी दिल्याबद्दल नासा संस्थेचे,संस्थेतील सहभागी देशांतील संस्थेचे आणी अर्थातच माझ्या देशाची संस्था JAXA चे खास आभार आता वेळ न घालवता लवकरात लवकर ह्या मोहीम 68च्या अंतराळवीरांसोबत काम करायला मी ऊत्सुक झालोय

Anna Kikina 

स्थानकातील सर्व अंतराळवीर आमच्या येण्याने आनंदीत झाले आहेत त्यांनी ऊत्साहाने आमच फुल देऊन स्वागत केलय सर्व अंतराळवीर त्यांच्या कामातून वेळ काढून आमच्या स्वागतासाठी एकत्र जमले आहेत मला पण त्यांच्यासोबत वेळ घालवताना आनंद होतोय पहा सगळेच  किती भाऊक झाले आहेत त्यांनी त्यांच्या भावना व्यक्त केल्या आहेत ज्यांच्यामुळे आम्ही ईथे पोहोचलो त्या संस्थेचे आभार ह्या अंतराळ विश्वातील,अंतराळ मोहिमेतील ,टिममधील सर्वांचे आभार ज्यांनी ह्या मोहिमा सुरू ठेवल्या आहेत त्यांच्यामुळेच आम्ही ईथे स्थानकात येऊ शकतो  राहु शकतो हे International Friends Wonderful आहेत पृथ्वीवरील सर्वांना माझा Big Hello! तसेच माझे कुटुंबीय माझे पती Angelina !माझी Mom !,भाऊ सर्वांचे आभार आणि मला प्रेरित करणाऱ्या सर्वांचे आभार launching Site वर खरोखरच चमत्कार झाला वादळी वातावरणामुळे आमच launching लांबल पण वातावरण अनुकूल झालं आणि आम्ही इथे पोहोचलो

नासा संस्था -तुम्ही सर्वजण व्यवस्थित पोहोचलात आनंदी दिसत आहात आमच्याकडूनही तुमच्या सर्वांचे आभार आणी मोहिम 68 मध्ये आणि स्थानकात तुमच स्वागत !

नासाच्या Space X Crew -5 चे अंतराळवीर स्थानकात पोहोचले

         नासाचे अंतराळवीर Anna Kikina ,Josh Casada ,Nicole Mann आणि Koichi Wakata केनेडी स्पेस सेंटर मधील Checkout Building मधून बाहेर पडल्यावर उड्डाणाच्या तयारीत -फोटो- नासा संस्था

नासा संस्था -7 ऑक्टोबर

नासाच्या Space X Crew -5 मोहिमेतील अंतराळवीर Nicole Mann, Josh Cassada जपानचे अंतराळवीर Koichi Wakata आणि रशियन अंतराळवीर Anna Kikina गुरुवारी 6.49 (p.m.)वाजता  स्थानकात सुखरूप पोहोचले मागच्या आठवड्यात  फ्लोरिडातील Ian वादळामुळे तेथील हवामान उड्डाणासाठी प्रतिकूल होते त्या मुळे ह्या अंतराळवीरांचे पूर्व नियोजित उड्डाण दोन वेळा लांबले होते अखेर बुधवारी हवामान अनुकूल झाल्यावर हे अंतराळवीर सहा महिन्यांच्या वास्तव्यासाठी स्थानकाच्या दिशेने मार्गस्थ झाले 

बुधवारी 12(p.m.)(EDT)वाजता नासाच्या Kennedy Space Center येथील 39 A ह्या उड्डाण स्थळावरून Space X Crew Dragon Endurance ह्या अंतराळ यानातून हे चारही अंतराळवीर स्थानकाच्या दिशेने अंतराळ प्रवासास निघाले आणि 29 तासांच्या अंतराळ प्रवासानंतर 4.57 (p.m.)वाजता स्थानकाच्या Harmony Module जवळ पोहोचले त्या नंतर दोन तासांनी स्थानक आणि Crew Dragon ह्यांच्यातील Hatching आणि Docking प्रक्रिया पार पडली आणि  अंतराळवीरांनी स्थानकात प्रवेश केला सध्या स्थानकात राहात असलेल्या अंतराळवीरांनी त्यांचे स्थानकात स्वागत केले त्या नंतर काही वेळाने स्थानकात त्यांचा Welcome Ceremony पार पडला  

               नासाची अंतराळवीर Nicole Mann स्थानकात प्रवेश करताना -फोटो -नासा संस्था 

जाण्याआधी ह्या अंतराळवीरांचे नासाच्या केनेडी स्पेस सेंटर मधील Checkout बिल्डिंग मध्ये उड्डाणपूर्व चेकअप,स्पेससूट चेकअप व इतर आवश्यक चेकअप पार पडले ह्या अंतराळवीरांचे नातेवाईक बाहेर त्यांना निरोप देण्यासाठी उपस्थित होते निघण्याआधी ह्या अंतराळवीरांनी काही क्षण त्यांच्याशी संवाद साधला त्या नंतर नासाच्या गाडीतून ह्या अंतराळवीरांना उड्डाणस्थळी पोहोचविण्यात आले तेथे आवश्यक प्रक्रिया पार पडल्यानंतर अंतराळवीरांनी Space X Dragon अंतराळयानात प्रवेश केला आणि काही क्षणातच ठरलेल्या वेळी Falcon -9 रॉकेट प्रज्वलित झाले आणि यान स्थानकात जाण्यासाठी अंतराळात झेपावले ह्या मोहिमेत अंतराळवीर Nicole Mann ह्यांनी मिशन कमांडरपद Josh Cassada ह्यांनी पायलट पद Koichi Wakata आणि Anna Kikina ह्यांनी मिशन स्पेशॅलिस्ट म्हणून काम पाहिले  

अंतराळ स्थानकात आता अकरा अंतराळवीर एकत्रित राहतील हे चारही अंतराळवीर अंतराळ मोहीम 68च्या अंतराळवीरांसोबत  स्थानकात सहा महिने वास्तव्य करतील आणि तेथे सुरु असलेल्या संशोधनात सहभागी होतील हे अंतराळवीर स्थानकातील झिरो ग्रॅव्हीटीत मानवी शरीरावर होणाऱ्या परिणामाचे निरीक्षण नोंदवून त्यावर सखोल संशोधन करणार आहेत विशेषतः Cardiovascular Health ,Bio printing, Fluid Behavior व इतर सायंटिफिक संशोधनात ते सहभागी होतील 

अंतराळवीर Koichi Wakata ह्यांची हि पाचवी अंतराळवारी असून ते पाचव्यांदा स्थानकात राहायला गेले आहेत  अंतराळवीर Josh Cassada ,Anna Kikina आणि Nicole Mann मात्र पहिल्यांदाच स्थानकात राहायला गेले असून त्यांची हि पहिलीच अंतराळवारी आहे