नासाचे Commercial Space X Dragon Cargo Spacecraft 28 ऑगस्टला अंतराळस्थानकात जाणार

नासा संस्था -21 ऑगस्ट 

नासाचे Space X Cargo Spacecraft 28 ऑगस्टला अंतराळवीरांसाठी आणि स्थानकासाठी लागणारे आवश्यक सामान घेऊन स्थानकात जाणार आहे ह्या Cargo Spacecraft च्या उड्डाणाचे लाईव्ह प्रक्षेपण नासा T.V. वरून करण्यात येणार असून नागरिकांना आभासी पद्धतीने हे उड्डाण पाहण्याची संधी नासा संस्थेने जाहीर केली आहे

नासाच्या Florida येथील Kennedy Space Center Florida मधील 39 A Launch Complex वरून  28 ऑगस्टला दुपारी 3.37मिनिटाला (EDT) Space X Cargo Spacecraft अंतराळस्थानकात जाण्यासाठी उड्डाण करेल Falcon 9 ह्या Rocket च्या साहाय्याने अंतराळात झेपावल्यानंतर बारा मिनिटात Cargo Spacecraft रॉकेट पासून वेगळे होऊन अंतराळस्थानकाच्या दिशेने मार्गस्थ होईल आणि रविवारी 29ऑगस्टला स्थानकाजवळ पोहोचेल त्यानंतर Dragon Spacecraft मधील स्वयंचलित यंत्रणा कार्यान्वित होईल आणि Spacecraft स्थानकाशी जोडले जाईल अंतराळ मोहीम 65 चे अंतराळवीर आणि Flight Engineers Shane Kimbrough आणि Megan McArthur अंतराळस्थानकातून ह्या Spacecraft च्या Docking आणी Hatchingची प्रक्रिया पार पाडतील हे Spacecraft एक महिन्यापर्यंत स्थानकाला जोडलेले राहील आणि नंतर पृथ्वीवर परतेल 

ह्या Spacecraft मधून अंतराळवीरांसाठी लागणारे आवश्यक सामान,पृथ्वीवरील नासा संस्थेत संशोधित केलेल्या सायंटिफिक प्रयोगाचा डाटा आणि इतर आवश्यक सामान पाठवण्यात येणार आहे ह्या मध्ये पृथ्वीवरील नासा संस्थेत संशोधित करण्यात आलेल्या सायंटिफिक प्रयोगाचा डाटा पाठविण्यात येणार असून अंतराळस्थानकातील झिरो ग्रॅव्हीटीतील फिरत्या लॅब मध्ये ह्या प्रयोगाचे पुन्हा टेस्टिंग करण्यात येणार आहे अंतराळवीरांच्या निरोगी आरोग्यासाठी आवश्यक असणाऱ्या प्रयोगांचाही त्यात समावेश आहे अंतराळवीर स्थानकातील झिरो ग्रॅव्हीटीत सतत तरंगत्या अवस्थेत राहतात त्या मुळे त्यांची शारीरिक हालचाल होत नाही त्यामुळे त्यांचे स्नायू आखडतात शिवाय त्यांना तिथे प्रिझर्व केलेले अन्न खावे लागते परिणामी त्यांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो त्यांची हाडे ठिसूळ होतात हे दुष्परिणाम टाळण्यासाठी उपयुक्त ठरतील अशा वाईन तयार करण्यासाठी वापरण्यात येणाऱ्या बिया ह्या Spacecraft मधून पाठवण्यात आल्या आहेत शास्त्रज्ञ त्यांना आरोग्यदायी अन्न मिळावे म्हणून सतत प्रयोग  करत असतात स्थानकातील veggie चेंबर मध्ये veggie प्रोजेक्ट राबवून वेगवेगळ्या भाज्या,सलाद वै  पिकवल्या जात आहेत आता स्कॉउट गर्ल्सनी संशोधित केलेले काही plants स्थानकात पाठवण्यात येणार आहेत शिवाय त्यांनी ants आणि brine shrimp ह्यांच्यावर झिरो ग्रॅव्हीटीत काय परिणाम होतो हे अभ्यासण्यासाठी स्थानकात पाठवले आहेत ह्या शिवाय काही संशोधित औषधे आणि पृथ्वीवर अचानक काही आपत्ती ओढवल्यास त्या संकटावर मात करण्यासाठी तयार करण्यात आलेल्या रोबोटिक आर्मचाही ह्या Spacecraft मध्ये समावेश करण्यात आला आहे 

ह्या Space X Cargo Spacecraft च्या launching चे लाईव्ह प्रसारण नासा T.V. वरून करण्यात येणार असून नागरिकांना आभासी पद्धतीने तो पाहता येणार आहे सोशल मीडियावरूनही ह्याचे लाईव्ह प्रसारण होणार असून ह्या दरम्यान काही निवडक पत्रकारांच्या प्रश्नांना Kennedy Space Center मधील शास्त्रज्ञ उत्तरे देणार आहेत अर्थात त्यासाठी नासा संस्थेची परवानगी घेणे आवश्यक आहे 

पृथ्वीवरील मंगळासारख्या कृत्रिम वातावरणात एक वर्ष राहण्यासाठी सुवर्णसंधी जाहीर

 

 

         Mars Dune Alpha -पृथ्वीवरील नासा संस्थेतील कृत्रिम मंगळसृष्टीचे नियोजित मॉडेल -फोटो -नासा संस्था  

नासा संस्था -7 ऑगस्ट 

सध्या नासाचे Curiosity आणि Perseverance मंगळयान आणि Ingenuity mars Helicopter मंगळावर कार्यरत आहे त्यांच्या मार्फत मंगळावरील पुरातन सजीव सृष्टीला दुजोरा देणारे पुरावे गोळा केल्या जात आहेत शिवाय भविष्यकालीन मंगळमोहिमेत मानव निवासासाठी पृथ्वीसारख्या पोषक वातावरणाचाही शोध घेतल्या जात आहे इथे पृथ्वीवरील नासा संस्थेतही भविष्यकालीन मंगळ मोहिमेची जोरदार तयारी सुरु आहे आगामी मानवासहित मंगळ मोहिमेसाठी आवश्यक वेगवेगळे उपक्रम राबविले जात आहेत नासाचे अंतराळवीर प्रत्यक्षात मंगळ ग्रहांवर राहायला जाण्याआधी त्यांच्या मंगळनिवासासाठी उपयुक्त अभिनव उपक्रम राबविले जात आहेत  

ह्याच उपक्रमाअंतर्गत नासा संस्थेने मंगळावर राहण्यासाठी जायला उत्सुक असलेल्या धाडसी  उमेदवारासाठी सुवर्णसंधी जाहीर केली आहे ह्या उपक्रमाअंतर्गत निवड झालेल्या चार शिकाऊ अंतराळवीरांना नासाच्या Johnson Space Center संस्थेतील मंगळासारख्या कृत्रिम  वातावरण निर्मिती केलेल्या छोट्या खोलीत एकवर्ष निवास करावयाचा आहे भविष्यकालीन मंगळमोहिमेतील अंतराळवीरांच्या मंगळनिवासासाठी हा प्रयोग करण्यात येणार असून त्याची सुरवात 2022 मध्ये होणार आहे 

ह्या साठीची ऊमेदवार निवडीची प्रक्रिया अंतराळवीरांच्या निवडीसारखीच असेल त्या साठी आवश्यक पात्रता खालील प्रमाणे आहे 

उमेदवार अमेरिकन देशाचा नागरिक असावा व त्याचे वय तीस ते पंचावन्न वयोगटातील असावे 

उमेदवाराने  Stem Field मधील Medical ,Engineer,Biology ,Mathematics,Physics किंवा Computer Science मध्ये Masters किंवा डॉक्टरेट डिग्री मिळविलेली असावी त्याला दोन वर्षांचा Stem Professionalचा अनुभव असावा शिवाय त्याने Aircraft उड्डाणाच्या piloting चे प्रशिक्षण घेतलेले असावे आणि कमीतकमी आकाशात 1000 तासाचा उड्डाणाचा अनुभव असल्यास प्राधान्य दिले जाईल तो Test Pilot Program मध्ये सहभागी असावा आणि त्याला चार वर्षांचा अनुभव असण आवश्यक आहे  Military Officer Training घेतलेल्या किंवा stem मधील Bachelor Science पदवीधर उमेदवारास प्राधान्य दिले जाईल ऊमेदवारांना एक वर्षाच्या निवासादरम्यान नासा संस्थेशी संपर्क साधताना अडचण येऊ नये म्हणून त्यांना ईंग्लीश व ईतर भाषा अवगत असणे आवश्यक आहे  

ह्या सर्व आवश्यक बाबी पूर्ण करणाऱ्या पात्र उमेदवाराची निवड झाल्यानंतर उमेदवाराला नासा संस्थेच्या Houston येथील Johnson Space Center मधील शास्त्रज्ञ निर्मित कृत्रिम मंगलसृष्टी असलेल्या वातावरणातील छोट्या खोलीत एक वर्ष राहायचे आहे ह्या मोहिमेला Crew Health &Performance Exploration Analog असे नाव देण्यात आले आहे ह्या मोहिमेत तीन ग्रुप तयार करण्यात येणार असून प्रत्येक ग्रुप मध्ये चार उमेदवारांचा समावेश करण्यात येईल त्या पैंकी पहिल्या ग्रुप साठी  हि जाहिरात देण्यात आली असून 2022 साली पहिल्या मोहिमेचा शुभारंभ होईल 

निवड झालेल्या ऊमेदवारांना Johnson Space Center मधील 1,700 sq.foot जागेत तयार केलेल्या Mars Dune Alpha ह्या 3D printing  चा वापर केलेल्या खोलीत वर्षभर रहावे लागेल ह्या एक वर्षाच्या निवासादरम्यान ऊमेदवारांच्या मानसिक आणी शारिरीक दृष्ठ्या काय समस्या ऊद्भवतात त्यांच्या आरोग्यात काय बदल होतात मानवी शरीर मंगळासारख्या वातावरणाला कसे सामोरे जाते ह्याचे निरीक्षण नोंदवून त्या समस्या निवारण्यासाठी ऊपाय शोधले जातील त्या साठी नवीन technology शोधल्या जातील ह्याचा ऊपयोग भविष्यातील मंगळमोहिमेतील अंतराळविरांना होईल अंतराळवीर प्रत्यक्षात जेव्हा मंगळावर निवास करतील तेव्हा त्यांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होऊ नये म्हणून खबरदारीचे ऊपाय शोधले जातील त्यांच्या आरोग्याची काळजी घेण्याचा हा प्रयत्न आहे त्यासाठीच हा मोहीम पुर्व अभिनव ऊपक्रम राबविण्यात येत आहे असे Johnson Space Center चे प्रमुख शास्त्रज्ञ म्हणतात शीवाय ह्या अंतराळविरांचे निरीक्षण नोंदवून त्या वर संशोधन करून भविष्य कालीन मानवसहित मंगळमोहिमेतील अंतराळविरांसोबत हेल्दी अन्न,आवश्यक गोष्टी व सामान मंगळावर पाठवता येतील कारण भविष्यात मंगळावर मानवी वसाहत निर्माण करण्याचा शास्त्रज्ञांचा विचार आहे त्या द्रुष्टीने हे प्रयत्न सुरू आहेत 

ह्या निवासादरम्यान ऊमेदवारांना मंगळग्रहावरील वातावरणात रहाण्यासाठी आवश्यक ट्रेनिंग देण्यात येईल मंगळ ग्रह पृथ्वीपासुन दुर असल्यामुळे अंतराळविरांना तेथून पृथ्वीवर संपर्क साधताना अडचण आली किंवा काही समस्या उद्भवल्यास त्यांना त्वरीत मदत पाठवता येणार नाही त्यामुळे अशा समस्या आल्यास त्यावर मात कशी करता येईल ह्याचे ट्रेनिंग देण्यात येईल,शीवाय तेथील वातावरणातील बदलामुळे येणारा मानसिक ताण किंवा ऊपकरणात समस्या निर्माण झाल्यावर त्याचे निवारण कसे करता येईल हेही शिकवले जाईल ऊमेदवारांना अंतराळविरांसारखे झीरो ग्रव्हिटित रहाण्याचे ट्रेनिंग, Space Walk, Robotic control ,आणी सायंटिफिक प्रयोग ह्याचेही प्रशिक्षण देण्यात येईल 

ह्या सर्व बाबी पुर्ण करणाऱ्या ऊमेदवारांना जर जगावेगळे धाडसी कर्तृत्व सिद्ध करावयाचे असेल व नासा संस्थेच्या ह्या अभिनव ऊपक्रमात सहभागी होऊन पृथ्वीवरील क्रुत्रीम मंगळसृष्ठीत एक वर्ष राहून भविष्य कालीन मंगळ मोहिमेतील अंतराळविरांना मदत करावयाची आहे त्यांनी नासा संस्थेशी संपर्क साधावा

Perseverance मंगळयानाचा मंगळभुमीवरील खडकांचे नमुने कुपीत भरण्याचा पहिला प्रयत्न अयशस्वी

 

 Perseverance मंगळयान मंगळभूमीवरील Jezero Crater ह्या भागातील उत्खनन करताना -फोटो -नासा संस्था 

नासा संस्था -7 ऑगस्ट 

नासाचे Perseverance मंगळयान सद्या मंगळभुमीवरील Jezero Crater ह्या भागात कार्यरत आहे पंख्याच्या आकाराच्या ह्या भागात मंगळावरील पुरातन काळातील आटलेल्या नदीचे पात्र व सरोवराचे अवशेष सापडले आहेत त्या मुळे शास्त्रज्ञांनी हा भाग संशोधनासाठी निवडला आहे ह्या नदिपात्राजवळ आधळलेल्या वाळु,माती,चिखल आणि गाळापासुन बनलेले खडक,आजुबाजुच्या डोंगरदऱ्यातील खडक व मंगळभुमीवरील जमीनीचे उत्खनन करून तेथील माती,दगड व धुळीचे नमुने गोळा करण्याचे काम सद्या Perseverance मंगळयानाच्या रोबोटिक आर्मच्या साहाय्याने मंगळभूमीवर सुरू आहे

 Perseverance यानाची स्वयंचलित यंत्रणा कार्यान्वित झाल्यावर रोबोटिक आर्मच्या सहाय्याने मंगळावरील जमीन खोदली गेली दगड फोडले गेले पण पहिल्या प्रयत्नात ते गोळा केलेले नमुने कुपीत भरण्यात मात्र हे मंगळयान अयशस्वी ठरले अशी माहिती Perseverance यानाने नासा संस्थेत पाठविली आहे

Perseverance यानासोबत Titanium धातूच्या त्रेचाळीस कुपी पाठवण्यात आल्या आहेत ह्या कुपीत मंगळावरील व भूगर्भातील ऊत्खनन केलेल्या भागातील खडक,माती, धुळ ह्यांचे नमुने भरून पृथ्वीवर आणण्यात येणार आहेत शास्त्रज्ञ त्यानंतर त्यानमुन्यांवर संशोधन करणार असून त्याचा ऊपयोग भविष्य कालीन मंगळमोहिमेतील अंतराळवीरांच्या मंगळनिवासासाठी होणार आहे 

ह्या संदर्भात माहिती देताना नासाच्या Washington येथील नासा संस्थेचे Associate Administrator Thomas Zurbuchen म्हणतात आमचा हा पहिला प्रयत्न यशस्वी झाला नसला तरी आम्ही तो पुन्हा यशस्वी करु अशी आमच्या टीमला खात्री आहे परग्रहावरील जमीन फोडून त्यातील खडकांचे तुकडे करुन ते गोळा करून पुन्हा कुपीत भरण हे काम सोप नाही खूप अवघड आहे आमच्या टिमने योग्य रीतीने हि मोहीम पार पाडली होती आणी त्यात यशही आले होते

Perseverance यानाला बसविलेल्या सात फुट लांबीच्या Robotic armच्या शेवटच्या टोकावर पोकळ Coring bit आणी percussive drill बसविण्यात आले आहे त्यांच्या सहाय्याने जमीनीला छीद्र पाडून जमिन भेदुन खोलवर ऊत्खनन करून त्यातील खडक फोडले जातात आणी त्यांचे बारीक तुकडे केले जातात हे सर्व काम आमच्या अपेक्षेप्रमाणे सुरळीत पार पडले पण खडकाचा चुरा,मातीचे नमुने गोळा करून कुपीत भरताना अडचण आली 

नासाच्या California येथील JPLLab मधील Perseverance टीमच्या Manager Jessica Samuels  म्हणतात, Perseverance मंगळयानात बसविलेली नमुने गोळा करण्याची यंत्रणा स्वयंचलित आहे पण हे नमुने गोळा केल्यानंतर ते कुपीत योग्य प्रमाणात भरल्या गेले आहेत की नाहीत ह्याची खात्री करुन नंतरची प्रक्रिया पार पाडण्यात मंगळयान कदाचित कमी पडले असावे मंगळयानाला बसविलेल्या WATSON ह्या अत्याधुनिक ऊपकरणाच्या सहाय्याने Borehole चे Close-up फोटो घेण्यात आले आहेत ते पाहिल्यावर नक्की काय problem झाला ह्याची माहिती कळेल आणी पुढच्या वेळेस ह्या माहितीचा आम्हाला निश्चितच ऊपयोग होईल कदाचित नमुने गोळा करून कुपीत भरताना खडकांचा चुरा भरण्याची क्षमता किती आहे हे लक्षात आले नसावे अंदाज चुकला असेल किंवा हार्डवेअरमध्ये प्राब्लेम आला असेल ह्या सर्व बाबींचा विचार करून,सखोल संशोधन करून आमची टिम ह्या समस्येवर मात करेल ह्याची आम्हाला खात्री आहे

मागच्या मंगळमोहिमेत मंगळभुमीवरील नमुने गोळा करताना आम्हाला आश्चर्यकारक माहिती मिळाली होती Curiosity मंगळयानाला पण नमुने गोळा करताना अडचणी आल्या होत्या कारण तेथील माती चिकट होती दगड टणक असल्याने फोडण कठीण होत मातीच्या चिकटपणा मुळे माती गोळा करून पुन्हा कुपीत भरण रोबोटिक आर्मला कठीण जात होत खूप वेळा प्रयत्न केल्यानंतर यश मिळाल होत असाच त्रास Insight lander लाही झाला होता दगड कडक असल्याने ते फोडणे कठीण होते अनेक वेळा प्रयत्न केल्या नंतर नमुने मिळाले होते आता पर्यंतच्या मंगळमोहिमेत मी सहभागी असल्याने मंगळग्रहावरील जमीन कडक दगडांची असुन तीथे ऊत्खनन करुन ती फोडणे त्या दगडांचा चुरा करण किंवा तुकडे करण आणी नमुने गोळा करण खूप कठीण आहे हे आमच्या आता लक्षात आले आहे

ह्या मोहिमेत मंगळयानासोबत Ingenuity मंगळ हेलिकॉप्टरही मंगळावर गेले आहे आणी तेथील आकाशात आजवर अकरावेळा यशस्वी ऊड्डाण करुन 1,250 फुट ऊंचीवरुन Jezero Crater ह्या भागातील डोंगर,दऱ्या,आटलेल्या पाण्याचे श्रोत,दगड,माती, वाळू आणी तेथील हवामानाचे निरीक्षण नोंदवून तेथील रंगीत फोटो पाठवले आहेत त्याच माहितीच्या आधारे आता मंगळावरील पुरातन सजीव सृष्ठिचे अवशेष,तेथे पाणी अस्तित्वात होते का?ते कधी, कसे नष्ठ झाले वै सखोल माहिती मिळवण्यात येणार आहे त्यासाठी तेथील दगड,माती, धुळीचे नमुने गोळा करण्याचे काम Perseverance यानामार्फत करण्यात येत आहे