विद्यार्थ्यांनी साधला Peggy Whitson आणि Shane Kimbrough ह्यांच्याशी लाईव्ह संवाद

                                 Peggy Whitson आणि Shane Kimbrough  लाईव्ह संवाद साधताना

नासा संस्था -17 मार्च
अमेरिकेतील Virginia येथील विद्यार्थ्यांनी नासाच्या अंतराळ मोहीम 50 चे कमांडर Peggy Whitson आणि Shane Kimbrough ह्यांच्याशी 17 मार्चला लाईव्ह संवाद साधला Clay Center for Arts & Science Charleston आणि U.S.Sen Joe Manchin (West Virginia ) ह्यांच्या संयुक्त विध्यमाने ह्या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते 

स्थानकातून पृथ्वीवरील वीस मिनिटांच्या ह्या लाईव्ह संवादात विद्यार्थ्यांनी अंतराळवीरांना अंतराळ स्थानकातील निवासा दरम्यान येणारे अनुभव,अडचणी आणि इतरही अनेक प्रश्न विचारले
तेव्हा  Shane Kimbrough आणि Peggy Whitson  ह्या अंतराळवीरांनी त्यांच्या प्रश्नांना मनमोकळी उत्तरे दिली
विध्यार्थी - अंतराळस्थानकातून पृथ्वीवरच्या वातावरणात परतल्यानंतर अंतराळवीरांची प्रकृती पुन्हा पूर्वस्थितीत येण्यासाठी किती दिवस लागतात ?

Peggy - अंतराळातील झिरो ग्रॅव्हिटी मुळे अंतराळवीरांना बरयाच समस्या येतात तिथे बरयाचशा हालचाली आपोआपच होतात त्या मुळे काही स्नायु वापरलेच जात नाहीत म्हणुन अंतराळवीर स्थानकात असलेल्या ट्रेडमील वर रोज दोन तास व्यायाम करतात पृथ्वीवर परतल्यानंतर इथल्या वातावरणाशी adjust व्हायला जवळपास 45 दिवस लागतात 

विध्यार्थी - अंतराळ स्थानकातील बदलत्या उजेड आणि अंधाराच्या वेळेमुळे अंतराळवीरांच्या झोपेवर काय परिणाम होतो ?

Peggy - अंतराळ स्थानकातील crew quarter मध्ये पृथीवरून पाठवलेल्या नवीन lighting system चा वापर केल्या जातो पृथ्वीवर नाईट शिफ्ट मध्ये काम करणारे कर्मचारी किंवा ज्यांना निद्रानाश आहे अशा लोकांसाठी ह्या सिस्टमचा वापर केल्या जातो ह्या सिस्टमचा वापर करून अंतराळवीर हवा तेव्हा उजेड आणि हवा तेव्हा अंधार करून त्यांची झोप adjust करतात  

विध्यार्थी   -ह्या क्षेत्रात येऊ इच्छिणाऱया तरुणींना तुम्ही काय सल्ला द्याल त्या साठी काय करावं लागत ?

 Peggy - तरुणींनी अवश्य इथे याव हे क्षेत्र आव्हानात्मक आहे त्या साठी आवश्यक ती डिग्री मिळवून त्या साठी आवश्यक तो संघर्ष करून त्यांनी आपल द्येय साध्य जरूर कराव

विध्यार्थी -तुमचे Scientific आणि पर्सनल द्येय काय आहे 

 Peggy - सध्या अंतराळ स्थानकात तीनशेच्या वर सायंटिफिक विषयांवर संशोधन सुरु आहेत त्या मुळेच इथे असेपर्यंत जास्तीतजास्त वेळ मला संशोधन पूर्ण करण्यासाठी द्यायचाय आणि पर्सनली म्हणाल तर मी ह्या पेक्षा वेगळा जॉब केला नाही त्या मुळे हेच काम मला आवडीने करायचेय इथे सुरु असलेले संशोधन नासाच्या शास्त्रज्ञांनी निवडलेल्या व संशोधित केलेल्या प्रयोगांवरच केल जात अंतराळवीर स्थानकात सखोल संशोधन करतात 

विध्यार्थी - खाजगी स्पेस क्राफ्ट मुळे काय फायदा झाला ?

 Peggy -नक्कीच खूप फायदा होतोय! स्पेस क्राफ्ट मुळे अंतराळ स्थानकात अंतराळवीरांना संशोधनासाठी लागणार सामान त्यांना तिथे निवासासाठी लागणार सामान आणि अंतराळस्थानकासाठी लागणार सामानही पृथ्वीवरून स्थानकात पोहोचत इथे सतत कार्गो स्पेस क्राफ्टची ये जा सुरु असते भविष्यात अस एखाद स्पेस क्राफ्ट मला चालवायला मिळालं तर नक्कीच आवडेल 

 विध्यार्थी -अंतराळ स्थानकात आग लागली तर काय करतात ?

Peggy- आधी तर असा आगीचा प्रसंग ओढवला तर सर्वजण स्वत: आगीपासून बचाव करण्याचा प्रयत्न करतात त्या साठी आवश्यक तो मास्क घालतात इमर्जन्सी व्हेइकलचा वापर करतात  पॉवर बंद करतात आणि आग विझवण्यासाठी आग विझवणारी उपकरण वापरतात कधी जर लॅपटॉप किंवा इतर उपकरणातील बॅटरीचा स्फोट होऊन आग लागली तर Mist Fire Extingujisher चा वापर करतात
विध्यार्थी - पृथ्वीवरील कोणती गोष्ट( Shane) मिस करतात ? अंतराळ स्थानकातील त्यांचं सगळ्यात जास्त आवडणार काम कोणत ?
Shane - फॅमिली आणि फ्रेंड्स ह्यांना सगळ्यात जास्त मिस करतोय आणि अर्थातच जेवण, पण ते तितकस महत्वाच नाहीय !
अंतराळ स्थानकात सुरु असलेले वैज्ञानिक व रोबोटिक प्रयोग करायला आवडत जेव्हा स्पेस क्राफ्ट अंतराळात पोहोचत तेव्हा ते रोबोटिक आर्मने स्थानकाला जोडाव लागत ते काम आवडत आणि स्पेस walk करायलाही आवडत आता लवकरच ते स्पेस walk करणार आहेत 
शेवटी अमेरिकेचे सिनेटर Joe Manchin ह्यांनी Shane Kimbrough व Peggy Whitson ह्या दोन्ही अंतराळवीरांचे विद्यार्थ्यांशी लाईव्ह संवाद साधण्यासाठी वेळ दिल्या बद्दल आभार मानून ते पृथ्वीवर सुखरूप परत यावेत अशी सदिच्छा व्यक्त केली आणि कार्यक्रमाची सांगता केली 

बाल संशोधकांनी बनवल अंतराळवीरांसाठी संशोधित टेस्टी फूड

            मियामीतील विध्यार्थी Green Cuisine ह्या स्पर्धे अंतर्गत अंतराळवीरांसाठी बनवलेल्या पदार्थासोबत

नासा संस्था -10 march
अंतराळ वीरांना अंतराळ स्थानकात राहताना अंतराळातील झिरो ग्रॅव्हिटी मुळे अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते विशेषतः झोप न येणे ,अस्थिरता,आरोग्य समस्या,सततची होणारी सर्दी आणि त्यामुळे तोंडाची चव जाण आणि अन्न बेचव लागण वैगरे. अंतराळात झिरो ग्रॅव्हिटीमुळे शरीरातील द्रवपदार्थ वरून खालच्या दिशेने न वाहता समान दिशेने वाहतात आणि त्या मुळेच ह्या समस्या उदभवतात अंतराळवीरांच्या बेचव जेवणाच्या समस्येवर संशोधक सतत उपाय शोधत असतात कारण आधीच त्यांचं जेवण पॅकबंद,फ्रोझन आणि अल्प असत अंतराळवीर स्थानकात करत असलेल्या महत्वपूर्ण संशोधनासाठी त्यांना टेस्टी सकस अन्न देऊन फिट ठेवणे आवश्यक आहे
नासा संस्थेने ह्या समस्येवर उपाय शोधण्यासाठी Growing Beyond Earth & Green Cuisine हि स्पर्धा आयोजित केली होती
मियामीतील Fairchild Tropical Botanic Garden मधील विध्यार्थ्यांनी हे चॅलेंज स्वीकारत शिक्षकांच्या
मदतीने ह्या स्पर्धेत भाग घेतला गेल्या दोन वर्षांपासून नासा संस्थेच्या केनेडी स्पेस सेंटर मधील वनस्पती तज्ञ संशोधकांच्या साथीने अंतराळवीरांचे जेवण टेस्टी बनवण्यासाठी काही भाज्यांच्या रोपांवर संशोधन करत होते
ह्या बाल संशोधकाच्या प्रयोगासाठी Fair child ह्या संस्थेने विशेष मदत केली त्यांनी त्या साठी उपलब्ध केलेल्या मिनी लॅब मध्ये अंतराळ स्थानकातील veggie project सारखीच वातावरण निर्मिती केल्या गेली व रोपे लाऊन ती वाढवल्या गेली त्या साठी नासा संस्थेने काही नियम घालून दिले होते त्याचे तंतोतंत पालन करत विद्यार्थ्यांनी हि रोपे विकसित केली त्या साठी त्यांना त्यांच्या शिक्षकांचे सहकार्य मिळाले
ह्या मिनी लॅब मध्ये रोपांची वाढ होताना त्या रोपांची पोषकता,त्यांच्या वाढीचा वेग ,त्यांची चव आणि विशेतः प्रतिकूल वातावरणात त्यांची तग धरून ठेवण्याची क्षमता ह्याचे विशेष निरीक्षण नोंदवून सखोल संशोधन केल्या गेले आणि आता त्यांच्या प्रयोगाला यश मिळाले आहे
विद्यार्थांच्या ह्या संशोधित विकसित रोपांना मिळालेले यश पाहून नासाच्या Veggie project च्या संशोधिका Dr. Gioia  Massa म्हणतात कि,ह्या संशोधित रोपांचा उपयोग आगामी अंतराळ मोहिमेतील अंतराळ वीरांना होईल Veggie project अंतर्गत रोपांची लागवड करताना ह्या संशोधनाचा data वापरून कोणती रोपे लावावीत व कशी लावावीत हे ठरवता येईल
दुसरया Green Cuisine ह्या  स्पर्धे अंतर्गत विद्यार्थ्यांनी अंतराळस्थानकातील अंतराळवीरांच्या जेवणाची चव वाढवणारे टेस्टी पदार्थ बनवले त्यांचे रोजचे जेवण ताजे herbs व ताजे मसाले वापरून रुचकर बनवण्याचे चॅलेंज ह्या विद्यार्थ्यांपुढे होते शिवाय त्यांनी पदार्थ बनवताना वापरलेले herbs आणि मसाल्यांचा उगम कुठे झाला ते कोठे आणि कसे वाढतात,मसाले कोठे आणि कसे तयार केले जातात त्यांची पोषकता त्यांचा आरोग्यावर होणारा परिणाम ह्या बाबतीतली सखोल माहिती मिळवून हे संशोधन करायचे होते आणि हे सर्व निकष वापरून विद्यार्थ्यांनी हा प्रयोग यशस्वी केला
नासाच्या केनडी स्पेस सेंटरच्या संशोधक Teresa Martinez विध्यार्थ्यांच्या ह्या यशाने खुश होऊन म्हणाल्या ,विद्यार्थ्यांनी बनवलेले हे पदार्थ तीव्र चवीचे व ताजे मसाले वापरून केल्यामुळे निश्चितच सकस व टेस्टी आहेत त्या मुळे अंतराळवीरांना टेस्टी जेवणाचा आनंद मिळेल अंतराळ स्थानकातील अंतराळवीर जेव्हा ह्या पदार्थांचा आस्वाद घेतील तेव्हा थेट अंतराळवीरांकडूनच ह्या विध्यार्थ्यांना त्यांच्या संशोधनाचे श्रेय मिळेल